I Care a Lot voelt als film die is ontstaan door een Last Week Tonight-item te fictionaliseren en er vervolgens een gepaste wraakfantasie op los te laten. Want net als bij het satirische nieuwsprogramma met John Oliver valt je mond soms open van waar mensen toe in staat zijn, maar misschien nog wel meer hoe het systeem hen daarin volkomen vrij spel geeft.
Curator Marla Greyson verdient een bijzonder goed belegde boterham door oude mensen handelingsonbekwaam te laten verklaren en ze vervolgens in een verzorgingstehuis weg te stoppen. Deze oudjes zijn nog maar nauwelijks verhuisd of Marla heeft er al voor gezorgd dat hun huis is leeggehaald, overgeschilderd en in de verkoop gezet. Als curator heeft zij het immers voor het zeggen en staat ze volkomen in haar recht zichzelf te belonen voor haar werkzaamheden. Eenieder die het afgelopen jaar het nieuws over Britney Spears een beetje heeft gevolgd, weet hoe dicht dit bij de realiteit zit.
I Care a Lot draait er geen moment omheen: Marla is een verschrikkelijk mens. Naar de buitenwereld presenteert ze zich als professioneel en zorgzaam (ook al geeft ze overduidelijk geen zier om het welzijn van haar cliënten) en in haar voice-over poogt ze zich aan de kijker te verkopen als een slimme zakenvrouw, maar iedereen kan zien dat dit een eersteklas oplichter is van het kaliber Jordan Belfort.
Bij laatstgenoemde hoofdpersoon uit The Wolf of Wall Street zou je misschien nog als verdediging kunnen aandragen dat zijn tactiek om geld af te troggelen inspeelt op een zekere vorm van hebzucht bij zijn slachtoffers. Marla zoekt daarentegen de meest weerloze mensen uit en weet ze genadeloos leeg te zuigen. Het is onwaarschijnlijk dat we dit jaar op het witte doek een hatelijker personage zullen zien. Alles wat deze film voor haar in petto heeft, is volkomen verdiend.
En dat is waar de heerlijk zoete wraakfantasie om de hoek komt kijken. Uiteraard is Marla slim genoeg om ervoor te zorgen dat ze juridisch sterk staat en de juiste mensen te vriend houdt. Zo lopen er korte lijntjes tussen haar en een arts en de directeur van het verzorgingstehuis en is ze dusdanig gewiekst dat ze ook de rechter standaard aan haar kant krijgt. Maar wat heb je aan dergelijke bondgenoten wanneer je iemand treft wiens naasten zich onttrekken aan de rechtstaat?
Uiteraard worden haar slachtoffers van tevoren goed gescreend, maar een oud dametje dat ogenschijnlijk geen familie heeft, kan ook iemand zijn met dierbaren die simpelweg niet gevonden willen worden. Gangsters hebben immers ook moeders. Wat volgt is een aaneenschakeling van vergeldingsacties, waarbij het er soms behoorlijk stevig aan toegaat. De kijker kan zich daarbij laven aan een buffet van leedvermaak, wanneer de voorheen zo hooghartige Marla stevig op haar nummer wordt gezet.
Toch weet de film dat bevredigende gevoel redelijk snel weer in te dammen. In een openingsscène zagen we immers niet zonder reden hoe Marja werd toegeschreeuwd door de zoon van een van haar slachtoffers, die dreigend sprak over mishandeling en verkrachting. Is dat wie wij zijn wanneer we er genoegen in scheppen dat wanneer zij vastgebonden op een stoel een zak over haar hoofd getrokken krijgt en in haar gezicht wordt geslagen? Zelfs bij een dusdanig onsympathiek personage zouden dit soort taferelen enig ongemak moeten oproepen.
Films over oplichters weten het publiek meestal met de hoofdpersonen te laten sympathiseren doordat ze het gemunt hebben op niet bijster sympathieke mensen, maar Marla is een ander type protagonist. Vrij gedurfd, want je zou I Care a Lot makkelijk binnenstebuiten kunnen keren tot een conventionelere film met Marla als oppervlakkige schurk.
Door haar praktijken zul je niet snel gaan sympathiseren met Marla en ondanks haar tegenslagen is zelfs empathie waarschijnlijk te hoog gegrepen, maar toch is het moeilijk om niet enige bewondering te koesteren voor hoe zij met haar situatie omgaat. Ze geeft zich nooit gewonnen en blijft ondanks alles inventief, doortastend en dapper, zelfs wanneer ze met de dood wordt bedreigd. Ze is mogelijk te trots om terug te deinzen, maar wel pragmatisch genoeg om een deal te willen sluiten. Alleen dan wel voor de juiste prijs.
Rosamund Pike tapt voor haar hoofdrol uit het vaatje dat ze eerder aanboorde voor haar geprezen rol in Gone Girl en doet dat met verve. Steeds wanneer je denkt haar te hebben afgeschreven als hoofdpersonage, weet ze toch weer een iets andere kant van zichzelf te laten zien. Wat helpt is dat ze heerlijk tegenspel krijgt van Peter Dinklage, die van zijn anonieme gangster een opvallend menselijk personage weet te maken. Weliswaar met de nodige markante trekjes maar zonder ooit te vervallen tot een karikatuur.
Schrijver-regisseur J Blakeson is zich gelukkig goed genoeg bewust dat we met geen van deze twee personages behoren te sympathiseren, maar hij zet ze nooit volledig te kijk. Helaas verschiet hij zijn kruit enigszins met het einde, dat niet helemaal lekker doorpakt op de American Dream-metafoor, maar een interessante kijkervaring is I Care a Lot zonder meer.
