Kunstenaar Anselm Kiefer en filmmaker Wim Wenders kennen elkaar sinds 1991. Een jarenlange vriendschap met als resultaat deze prachtige, overweldigende film die voelt als een duik in de kunst van Kiefer. Kiefer is vooral bekend vanwege zijn controversiële kunstwerken, zoals Besetzungen, een fotoserie waar hij op allerlei plekken in Europa de Hitlergroet uitbrengt. Anselm bespreekt de betekenissen achter deze werken en vormt zo een portret van de kunstenaar zelf.
Anselm is anders dan andere documentaires. De film voelt meer als een zwerftocht door de verschillende kunstwerken die Kiefer heeft gemaakt, dan een chronologische vertelling van zijn leven. Er zijn daarom ook weinig scènes waar Kiefer recht in de camera praat. Wenders laat vooral de kunst en de inspiraties waaruit die kunst is ontstaan voor zichzelf spreken. Dit is vernieuwend en zorgt ervoor dat de film blijft verrassen.
Er zit wel enige structuur in de film. De kunstwerken zijn chronologisch ingedeeld op grond van de ateliers die Kiefer heeft gehad. Dit maakt de ontwikkeling van Kiefer als kunstenaar duidelijk en de thema's die door zijn hele oeuvre terugkomen. Kiefer is vooral geïnspireerd door de worsteling die naoorlogs Duitsland heeft met wat er in de Tweede Wereldoorlog is gebeurd. Hierdoor voelt Anselm naast een portret van Kiefer als persoon, ook als een portret van Duitsland zelf.
De film weerspiegelt de kunstenaar door, net zoals Kiefer zelf, veel verschillende vormen te gebruiken. Anselm is daardoor een poëtische film en houdt de kijker alert. De verschillende thema's worden besproken door middel van archiefmateriaal, zoals oude interviews met Kiefer, maar ook acteurs die Kiefer als jongeman en klein jongetje spelen. Daarnaast zien we Kiefer in het heden bezig met het maken van nieuwe kunst. De film is hierdoor een mozaïek van beelden die samen duidelijk maken wie Kiefer als kunstenaar is.
Anselm is in 3D gefilmd en zuigt je Kiefers creaties in. Je loopt door zijn kunstwerken heen en kijkt je ogen uit. Het bijpassende geluid zorgt voor volledige onderdompeling in de beelden en schilderijen die hij maakt.
De film opent met het kunstwerk Women of Antiquity, een aantal witte jurken die in een landschap staan. De camera maakt rondjes om de jurken heen terwijl het ritselen van de bladeren en het geluid van vogels te horen zijn. Opeens klinkt gefluister, de vrouwen willen iets aan ons vertellen. Door de combinatie van geluid en 3D komen de kunstwerken tot leven.
Het is jammer dat de focus vooral op de kunstwerken zelf ligt. Anselm is voornamelijk geïnteresseerd in de kunstenaar Kiefer en niet de man daarachter. De invloeden op Kiefers kunst worden duidelijk geschetst, maar nooit waarom deze invloeden en inspiraties Kiefer zoveel raakten. Hoe Kiefer op ideeën voor zijn kunst komt en wat zijn proces is voor het maken van kunst, blijft ook onduidelijk. De film maakt je nieuwsgierig naar meer, maar die honger wordt helaas nooit gestild.
Anselm is een indrukwekkende film die je onderdompelt in het werk van Kiefer. De film toont Kiefer als onvermoeibare artiest, constant werken producerend. De kunstenaar creëert zo zijn eigen kunstwereld. Anselm nodigt je uit om deze wereld te verkennen en een geweldige reis door te maken.
