De eerste Guardians-film uit 2014 werd door Marvel beschouwd als een riskant project met een twijfelachtige kans van slagen. Niet heel vreemd, want wie had ooit kunnen bedenken dat een ensemblefilm over een zooitje ongeregeld, inclusief een grofgebekte CGI-wasbeer en een verbaal beperkte levende boom, tot zo'n succes zou kunnen leiden. Schrijver en regisseur James Gunn geloofde echter vanaf het eerste moment in zijn team van buitenbeentjes, en het is dan ook volledig terecht dat hij, na een wat controversieel ontslag door Disney, terug mag keren om zijn epische ruimtesaga met een knaller af te sluiten.
Zoals we in de kerstspecial hebben kunnen zien zijn de Guardians gesetteld op Knowhere, waar ze hun leven na het verlies van Gamora vorm proberen te geven. Kevin Bacon is inmiddels weer veilig op aarde en op zich gaat alles relatief oké, totdat de berooide gouden priesteres Ayesha uit deel twee haar gram komt halen. Haar perfecte vechtmachine Adam Warlock valt Knowhere aan en Rocket raakt hierbij ernstig gewond. Om zijn leven te kunnen redden moeten de Guardians uitvogelen hoe de genetisch gemanipuleerde wasbeer in elkaar steekt, en hiervoor moeten ze in zijn verleden duiken.
Rocket, of experiment 89P13, blijkt een creatie van de High Evolutionary; een Josef Mengele-achtige wetenschapper die zichzelf tot doel heeft gesteld het perfecte ras, en de perfecte maatschappij te creëren. De zelfbenoemde Messias maakt hierbij een hoop slachtoffers, waaronder onschuldige diertjes, en dit maakt hem met afstand de meest boosaardige Marvelschurk tot nu toe. De door Chukwudi sterk vertolkte antagonist bevat de sleutel tot Rockets herstel, maar de gestoorde wetenschapper ziet het antropomorfe knaagdier liever op zijn autopsietafel liggen.
De film gooit het duidelijk over een donkerdere boeg dan zijn voorgangers. De beladen openingstune illustreert dit perfect. Ditmaal niet het gebruikelijke vrolijke deuntje, maar een akoestische versie van Radioheads zwaarmoedige Creep. Guardians of the Galaxy Vol. 3 is absoluut nog steeds een kolderieke scifi-actiekomedie, maar de emotionele diepgang en de wat zwaardere thematiek maken het een volwassener film. Het onderschrift op de filmposter zegt het al: 'once more with feeling'.
Het plot bestaat uit twee verhaallijnen die op het eind samenkomen in een zinderende finale. In het hoofdverhaal - dat alle actie en humor bevat - volgen we de Guardians op hun doldwaze en prachtig vormgegeven ruimteavontuur, waarin ze het onder andere op een kopie van onze aarde en een compleet organisch ruimtestation opnemen tegen de genetisch gemanipuleerde misbaksels van de High Evolutionary. Het subplot dient als emotioneel tegenwicht en vertelt het even wrange als ontroerende, maar ook een tikkie melodramatische verhaal van Rockets ontstaansgeschiedenis.
James Gunn schakelt ontzettend slim tussen de twee goed geschreven, maar soms wat rommelige verhaallijnen en wisselt zo dramatische ernst af met stompzinnige humor, en CGI-actiespektakel met verhaal en personageontwikkeling. Met een uitgebalanceerde fasering houdt hij de aandacht van begin tot eind stevig vast en met zijn wederom fenomenaal samengestelde playlist - waarvan hij alle liedjes stuk voor stuk persoonlijk heeft uitgezocht - geeft hij de film ontzettend veel kleur.
Het hoogtepunt van de film zijn de perfect gecaste, imperfecte personages. Alle Guardians hebben hun tekortkomingen en juist dit maakt ze zo interessant. Hun nobele handelen wordt deels ingegeven door een verlangen naar verlossing van een vaak donker verleden. Dit verschaft het team van misfits een benaderbare menselijkheid. Alle personages worden met veel bezieling tot leven gebracht en doordat Peter wat meer naar de achtergrond treedt krijgt de rest meer ruimte om te stralen.
Nebula is inmiddels een volwaardige, lolbroekdragende Guardian en begint eindelijk te ontdooien, terwijl de uit het verleden teruggekeerde en zich niets herinnerende Gamora haar plek inneemt als de pessimist van de groep. Het is een geniale zet om de gekleurde zussen van rol te laten wisselen want met de nieuwe groepsdynamiek voorkomt Gunn een herhaling van zetten. Publieksfavoriet Groot is letterlijk in de bloei van zijn leven en de immer-droge en onbenullige Drax zorgt samen met Peters halfzusje Mantis voor de komische hoogtepunten van de film.
Net als onze excentrieke helden is de film zeker niet perfect. Het High Evolutionary-personage blijft bijvoorbeeld erg vlak omdat zijn beweegredenen totaal niet worden toegelicht en ook de terugkeer van Gamora wordt onvoldoende uitgewerkt. De actiescènes met Gunns interpretatie van een infantiele Adam Warlock, waarover de meningen verdeeld zullen zijn, voelen soms als geforceerde wendingen in het verhaal en enkele grappen, voornamelijk die tussen Nebula en Peter, zijn erg flauw en voorspelbaar. Maar dit is muggenzifterij in verhouding tot wat de film allemaal goed doet.
Van de speciale effecten tot de prachtige sets en van de make-up en kostuums tot de fenomenale soundtrack en geweldige cast, alles is tiptop in orde. Wat de film echter werkelijk bijzonder maakt is dat je aan alles voelt dat het verhaal naar een conclusie toewerkt. Iedereen lijkt te beseffen dat onze geliefde antihelden nooit meer in deze hoedanigheid zullen terugkeren en dit schept een beladen sfeer. Guardians of the Galaxy Vol. 3 is grappig, ontroerend, een tikkie dwaas en overvol, maar bovenal 'I am Groot,' wat zich grofweg laat vertalen als: een spectaculaire afsluiter van een geniaal ruimte-epos.
