Regie: Chinonye Chukwu | Scenario: Chinonye Chukwu | Cast: Alfre Woodard (Bernadine Williams), Richard Schiff (Marty Lumetta), Aldis Hodge (Anthony Woods), Wendell Pierce (Jonathan Williams), Danielle Brooks (Evette Wilkinson), e.a. | Speelduur: 112 minuten | Jaar: 2019

Vastgeketend aan een brancard prevelt Victor Jimenez zijn laatste gebed. Bernadine Williams knikt, en oordeelt zo over het lot van de gedetineerde. Na haar bevel lekt het gif via een plastic buisje zijn aderen in, en blaast hij na een pijnlijke worsteling zijn laatste adem uit. In het gevangenisdrama Clemency blijkt dat gevangenisdirectrice Williams haar handen niet kan wassen in onschuld van al deze misdaden.

Clemency weet met weinig middelen een schrijnend onderwerp in het Amerikaanse rechtssysteem aan te kaarten: de doodstraf. Ondanks de vervanging van de elektrische stoel door gif, toont regisseur Chinonye Chukwu aan dat de bestraffing een onmenselijke daad is voor alle betrokkenen: de veroordeelden, de families, de advocaten en het gevangenispersoneel. Met een grotendeels zwarte cast verdraait het verhaal heersende stereotypes, en verandert Alfre Woodard volledig wat de gangbare verwachtingen zijn van zwarte vrouwen op beeld. Op Sundance 2019 werd de film dan ook lovend ontvangen en won Chukwu als eerste zwarte vrouw de US Dramatic Grand Jury Prize.

In Clemency is directrice Williams met de jaren gehard door haar werk. Daardoor is er weinig meer dan een schim van haar vroegere zelf overgebleven, volgens haar radeloze echtgenoot. Zo hard als staal staat Bernadine de familie van Anthony Woods te woord, wiens veroordeling tot de dood nog fel op straat en in de rechtszaal bestreden wordt. Nooit ziet de kijker geweld richting haar of andere medewerkers, dat men gewend is te zien in films over Amerikaanse gevangenissen. Het is de koele Bernadine, die de pijnbank van Woods bedient.

Terwijl de emotionele weerstand van Bernadine langzaam afbrokkelt, komen de laatste momenten van het leven van Woods aan bod. Met eindeloos wachten vult hij de restanten van zijn leven, wat plots kan ontvlammen in brandende woede of eindeloze wanhoop. Op het moment dat Bernadine hem via technische verbloemingen de procedure van zijn dood vertelt, staart hij zonder te spreken de dood in de ogen. Het onrecht verschuilt zich gedurende het verhaal achter jargon en processen, en komt naar voren in het ijzersterke non-verbale spel van de cast.

De personages bewegen zich door kale, lege ruimtes in het gevangeniscomplex, die met hun bedrukkende stilte een voorbode lijken te zijn voor het aankomende niets. Overal om hen heen hangt de naderende executie, terwijl de klok de dagen, uren en minuten wegtikt. Samen met Woods telt de kijker af tot zijn laatste uur geslagen heeft, wat tergend langzaam kan duren of soms veel te snel. Het is een martelend proces, waarin een mens tot een dier wordt gemaakt in een mechanisch slachthuis. Bernadine en haar collega's hebben geen andere keuze dan instrumenten te worden, die zwijgend de bevelen uitvoeren.

Is de weergave van de doodstraf in Clemency realistisch? Hoogstwaarschijnlijk niet. De hoge emotionele spanning barst rond het einde los en laat enkel verachting voor de doodstraf achter. Daarmee spiegelt de film de boodschap van de mediafanfare, die in het verhaal zelf ontketend wordt, in de hoop dat Woods nog gratie kan verkrijgen. Clemency toont aan dat het schreeuwen van deze aanklacht niet altijd de beste weg is, maar dat de kracht ervan in de stilte kan liggen.

Clemency is te zien bij Netflix.