Als Pete 'Maverick' Mitchell en zijn jonge wingman een F-14 Tomcat uit het stof halen, verzucht de knaap dat hij niet weet hoe je zo'n museumstuk aan de praat moet krijgen. De straaljager is voorzien van hopeloos verouderde technologie. Het is een van de vele leuke knipogen naar de oorspronkelijke Top Gun uit 1986 waarin de F-14 de show stal. Toch is het niet het toestel dat telt, maar de piloot.
Zesendertig jaar na dato nog een vervolg optuigen van wat toch gerust een klassieker mag worden genoemd is een riskante onderneming. Het lukt filmmakers maar zelden om de sfeer en kwaliteit van het origineel te benaderen. En dan liep de productie van Top Gun: Maverick ook nog fikse vertraging op door de pandemie en diverse lockdowns. Dat staat doorgaans ook garant voor mislukking. Maar zodra de nieuwe regisseur Joseph Kosinski ons trakteert op een hommage aan de beelden uit de jaren tachtig vergezeld van de klanken van 'Danger Zone' bekruipt je het gevoel dat dit best eens een zeer aangename tweeënhalf uur kunnen worden.
Het zal geen verrassing zijn dat Tom Cruise graag nog een keer in de huid van Maverick wilde kruipen om op zijn bijna zestigste nogmaals de held uit te hangen. De heroïek straalt er in dit vervolg zeker vanaf, maar Cruise weet zijn toch wat clichématige rol na al die tijd toch verder uit te diepen. Voortdurend wordt de draak gestoken met het feit dat Maverick niet meer de jongste is en zijn stokje aan een nieuwe generatie moet overdragen. En dan is er ook nog de onheilspellende toekomst waarin straaljagerpiloten helemaal niet meer nodig zullen zijn.
Een waaghals is Maverick nog steeds. In de opstart van Maverick is hij een testpiloot die met een miljoenen kostend speeltje tien keer de snelheid van het geluid wil evenaren. Het is uitgerekend zijn voormalige tegenstander en nu goede vriend Iceman die Maverick terug naar Top Gun weet te krijgen. Niet om zelf in de cockpit plaats te nemen, maar om een nieuwe crew elitevliegers op te leiden voor een geheime maar zeer riskante missie in een niet nader aangeduid vijandig gebied.
Ondanks de klassiekerstatus van de oorspronkelijke Top Gun mag gerust worden gesteld dat de film van wijlen Tony Scott vooral meer waarde kreeg doordat hij meer was dan de som der delen. De actie die Maverick en zijn collega's ervaarden moest regelmatig het onderspit delven tegen de achtergrond van een stoute affaire met Mavericks instructeur, de onderlinge rivaliteit en de sentimentele dood van een bestie.
Het was de combinatie van de destijds spectaculaire beelden en de bijzondere setting die Top Gun letterlijk en figuurlijk naar een hoger plan tilde, om maar eens een recensiecliché te gebruiken. Het zorgde bovendien voor iconische beelden van pilotenbrillen en Cruise die op zijn motor scheurde. Dit alles komt in volle glorie terug in dit vervolg en het zorgt niet eens voor tenenkrommende taferelen. Sommige scènes zijn zelfs een op een gekopieerd, zoals de zangpartijen in de kroeg en Cruise die een dame op zijn motor thuisbrengt; andere zijn een directe verwijzing naar het origineel.
Wat gemakkelijk een poging tot gemakzucht had kunnen zijn is hier omgekat tot een prettige hommage. Zelfs een nieuw liefje, in de vorm van Jennifer Connelly, is present maar de romance ligt er nu eens niet dik bovenop en vormt bovendien geen onderbreking van spektakel en drama. De nadruk ligt sterk op de pogingen van Maverick om zijn nieuwe pupillen de haast onmogelijk missie bij te brengen en uiteindelijk een selectie van vier vliegers te maken. Maverick is nog steeds een lastpak, maar je kunt nou eenmaal moeilijk om hem heen.
Visueel is Top Gun: Maverick weergaloos. De crew monteerde IMAX-camera's in en op de F-18's en je hebt veel meer nog dan zesendertig jaar geleden het idee dat je middenin de actie zit. Dit leidt dan ook tot een nagelbijtend spannende dubbele finale, waarin alles uit de kast wordt gehaald voor onvervalst en pretentieloos vermaak. Dat is uiteindelijk toch waar een nieuwe Top Gun zich primair op zou moeten richten. Dat hebben de makers goed ingeschat.
Bovendien compenseren de strak gemonteerde actiescènes de afgezaagde thematiek waarbij Cruise voortdurend de rebel uithangt en zijn trauma's uit schuldgevoel wil overschrijven. Het had op zo veel denkbare manieren helemaal fout kunnen aflopen met dit vervolg, maar een voortreffelijke Cruise en een schatplichtige Kosinski hebben voor topentertainment gezorgd.
