Al op jonge leeftijd is de Vikingprins Amleth getuige van een dramatische gebeurtenis: zijn vader, koning Aurvandil, wordt op brute wijze vermoord door oom Fjölnir. Huilend en woedend tegelijk vlucht Amleth in een roeibootje over de zee. Ondertussen blijft hij zijn bezwerende mantra herhalen, die een vrij sterke, voorspellende waarde heeft: "Ik zal u wreken, vader! Ik zal u redden, moeder! Ik zal u doden, Fjölnir!"
Zo begint The Northman, een ongekend bruut wraakepos van Robert Eggers. De jonge Amerikaanse regisseur én scenarist maakte eerder de arthousepareltjes The Witch en The Lighthouse: ook niet bepaald geschikt voor kijkers met een zwakke maag. Dat Eggers nu een aanzienlijk hoger budget kreeg om mee te werken - de film zou een slordige negentig miljoen dollar hebben gekost - wekt argwaan; in hoeverre zou de filmstudio zich hier op creatief vlak proberen in te mengen?
Wees gerust: The Northman is in elke vezel een trouwe Eggers-film geworden, waarin folklore, occultisme, bloedvergieten en andere nietsontziende gruwelijkheid samensmelten als ijzer in een vuuroven. Het verhaal is tamelijk recht voor z'n raap en vindt zijn oorsprong in precies dezelfde bron als 'Hamlet' van William Shakespeare: de Scandinavische legende 'Amleth van Jutland', opgetekend in de vroege dertiende eeuw.
Maar er weerklinken hier ook echo's van vertellingen die in mindere mate tot de vermeende 'high culture' worden gerekend, zoals Gladiator en Conan: The Barbarian. Naar die laatste titel verwijst Eggers zelf ook in verschillende interviews. Dit is een belangrijke indicatie voor het primaire doel dat de regisseur met zijn film voor ogen had: het publiek vermaken. En daarin slaagt hij met vlag en wimpel.
Er zijn legio scènes om uit te kiezen, die Eggers' vakmanschap als filmmaker ferm onderschrijven, maar laten we ons maar gewoon beperken tot de spectaculairste. Al redelijk vroeg in de film opent de volwassen Amleth, samen met een stel andere 'berserkers', de aanval op een vijandig dorpje. Terwijl hij allemaal pijlen en speren ontwijkt = en zelfs eentje uit de lucht grijpt en terugwerpt - volgt de camera hem op de voet, in één lange, soepele en ononderbroken beweging.
Acteur Alexander Skarsgård is hier overduidelijk in zijn element. Met voorovergebogen schouders, een bijl in de ene hand en een zwaard in de andere, stroopt hij als een soort wild dier het dorpje af, hunkerend naar de geur van mensenbloed. Even later bijt hij in het voorbijgaan zelfs een ander de strot open, om zich vervolgens krijgshaftig ten hemel te richten, huilend als een wolf.
Amleths wraakqueeste begint op een gegeven moment zulke groteske vormen aan te nemen, dat je je stilletjes aan begint af te vragen of zijn missie nog wel gerechtvaardigd is. Dat is een zeer knappe prestatie, want afgaande op de koningsmoordscène zou je zeggen: ja, natuurlijk! Maar zo simpel ligt het uiteindelijk toch niet helemaal in The Northman, want perspectieven kunnen vertroebeld raken, of op z'n minst gekleurd zijn, met een emotioneel slopende uitkomst tot gevolg.
Het woeste Ierse landschap leent zich bij uitstek voor dit soort dramatiek. In combinatie met de indrukwekkende soundtrack van Robin Carolan en Sebastian Gainsborough - veel oorlogstrommels, hoorngeschal en een zwaar mannenkoor - laat dat The Northman heel grootschalig en episch aanvoelen. Tegelijkertijd is de film ook intiem waar nodig, zonder klef te worden, met de door Anya Taylor-Joy gespeelde Berkenwoudheks als zacht doekje voor het bloeden.
Kortom: genoeg redenen om een bioscoopbezoekje de komende tijd de allerhoogste prioriteit te geven. Niet alleen heeft Robert Eggers met The Northman een van de beste films van 2022 afgeleverd; het is ook dé ultieme Vikingfilm, die alle andere moeiteloos laat verbleken. Het woord 'wraak' spel je hier met grote, bloeddoorlopen runentekens.
