In 2008 maakte de Israëlische animator Ari Folman het voor een Oscar genomineerde Waltz with Bashir. In deze film verwerkte hij zijn persoonlijke herinneringen aan de Libanese Burgeroorlog. Niet bepaald een luchtig onderwerp, maar desondanks wist Folman een uitstekende balans te vinden tussen ernst en speelsheid. Dat zal ongetwijfeld de reden zijn geweest dat het Anne Frank Fonds (in Bazel) hem benaderde met de vraag: wil je een animatiefilm over het leven van Anne Frank voor ons maken?
Juist in een tijd waarin het oorlogsgeweld tragisch genoeg weer op Europees grondgebied oplaait, lijkt een film als Waar is Anne Frank - zonder vraagteken - relevanter dan ooit tevoren. Het gedachtegoed van 's werelds beroemdste Joodse meisje wordt op een unieke manier naar film vertaald. Niet Anne, maar haar denkbeeldige vriendin Kitty, aan wie veel dagboekfragmenten zijn gericht, blijkt de spil in een experimenteel spanningsveld tussen heden en verleden.
Al vroeg in de film komt ze tot leven, tijdens een stormachtige nacht in Amsterdam. De woorden stijgen op van het papier, dansen in de lucht en vormen geleidelijk een meisje met rood haar. Zelfs in 2D-animaties gevangen weet deze scène in al zijn eenvoud te betoveren. Hierna gaat Kitty op zoek naar Anne Frank in een hedendaags Amsterdam, met politieagenten in haar kielzog, want die zijn inmiddels ook op de hoogte van het 'gestolen' dagboek.
Toch zijn het vooral de scènes met Anne Frank en haar familieleden en vrienden die je na afloop bijblijven. Folman zet haar neer als een nieuwsgierig en koppig meisje, dat fantaseert over jongens die stapelverliefd op haar zijn en laat haar wegdromen bij de goden uit de Griekse mythologie. De visualisaties daarvan zijn prachtig; hoe vaak zie je Anne Frank nou op een paard zitten, samen met wijlen Hollywoodster Glark Gable, terwijl ze een leger van nazidemonen tegemoet galopperen?
Daarover gesproken: het concentratiekamp Bergen-Belsen is vaak - en terecht - vergeleken met de hel op aarde. Folman durft het aan die vergelijking een keer heel concreet te maken zonder daarbij te vervallen in platte Holocaustclichés. Zo leidt het treinspoor regelrecht de onderwereld in, waar de enge, driekoppige hellehond Cerberus naar alle voorbij reizende Joden gromt.
In de derde akte weet Waar is Anne Frank te emotioneren, maar niet alles werkt even goed. Folman probeert de gapende kloof tussen heden en verleden te dichten door een parallel te trekken tussen de Tweede Wereldoorlog en de huidige vluchtelingencrisis. Die vluchtelingen worden er echter met de haren bijgesleept, en dat voelt toch wat ongemakkelijk. Het hele punt van deze animatiefilm was nou juist dat de onderdrukte mens geen bijzaak is. Een kleine smet op een verder fraaie en fantasievolle film.
