The Matrix 4 is uit, mensen zijn boos. Het is niet anders dan hilarisch te noemen: alsof het artistieke emomeisje achterin de klas alle middelen heeft gekregen om de film te maken die ze wilde, en de populaire jongens allemaal boos zijn omdat het geen simpele blockbuster is. In Nederland moesten we vanwege de coronamaatregelen langer wachten op een bioscooprelease, en dus is het maar de vraag of mensen dit late vierde deel niet op een andere manier hebben gekeken, clandestien dan wel in de buurlanden. Eens zien of er nog wat Nederlands bloed gaat koken.
Resurrections is na Reloaded en Revolutions het zeer late derde vervolg op misschien wel de meest geliefde film van 1999. Toen regisseerde zus Lilly Wachowski nog mee, maar die laat nu verstek gaan. In de negentien jaar sinds hun eerste drieluik is er veel gebeurd. De Wachowski's traden naar buiten als transgenders, hun ouders overleden vrij kort na elkaar en seksueel gefrustreerde, extreemrechtse jongeren kaapten de Matrix-term 'Red Pills' voor hun eigen doeleinden. En toen rook filmstudio Warner Brothers (WB) momentum en zei: laten we er nog een maken!
Neo is niks meer dan een hardnekkige herinnering aan een veel te levendige dagdroom voor gamedesigner Thomas Anderson. Hij slijt zijn dagen verdoofd door blauwe capsules, bezoekt een psychiater die hem zijn waanbeelden helpt te onderdrukken en stalkt getrouwde vrouw Tiffany, oftewel Carrie-Ann Moss. Maar Thomas ondervindt steeds meer moeite om te geloven dat de wereld waarin hij leeft de echte is. Dan dropt zijn baas een bommetje: WB wil zijn oude succesvolle gamereeks 'The Matrix' nieuw leven inblazen.
En daar hebben we de bron van heel veel boosheid: The Matrix Resurrections is, vooral het eerste uur, extreem zelfrefererend. We zien onder andere een WB-brainstormsessie over wat de nieuwe Matrix-game moet zijn. Maar eigenlijk lepelen deze 'creatievelingen' vooral betekenissen op die door de jaren heen aan de filmtrilogie zijn toegedicht, zonder zich af te vragen of de makers het wel zo bedoeld hadden. Lana Wachowski steekt in deze scène compleet de draak met veel van de fans die het volgens haar simpelweg niet begrepen hebben. En niet alleen hier, maar keer op keer.
Deze film splijt het publiek. De ene helft vindt vooral de eerste helft prachtig, met alle metacommentaar. De andere helft vraagt zich daarbij vooral af waar ze naar zitten te kijken, en is blij als er eindelijk wat ouderwetse Matrix-actie in beeld komt. In welk kamp je ook zit, je moet nageven: deze film maakt de tongen los. Resurrections zet je aan het denken, ook al is het misschien op een manier waar je totaal niet op zit te wachten. Wat is de laatste franchisefilm die dat kan claimen?
Daar komt bij dat The Matrix Resurrections in de schaduw van een meesterwerk staat, en uitpuilt van de eigenzinnigheid. Hij is weliswaar minder filosofisch dan eerdere delen, maar mede dankzij coscenarist David Mitchell is het wel een intelligente film. Lana Wachowski is haar talent om haar fantasie op film te zetten bovendien niet verloren. De acteurs hebben zichtbaar schik. Vooral de gehercaste Morpheus en Smith, nu gespeeld door respectievelijk Yahya Abdul-Mateen II en Jonathan Groff, bulken van het speelplezier.
De metagrapjes zijn niet altijd hilarisch. Ook ziet dit deel er niet zo goed uit als de eerdere delen, omdat cameraman Bill Pope en vechtchoreograaf Woo-Ping Yuen ontbreken. De basis van het verhaal is bovendien wat velen het minst interessante aspect van het eerste deel vonden: de liefde tussen Neo en Trinity. Maar aan dat gegeven hecht Lana Wachowski duidelijk wél belang. Heel veel zelfs. Ze pakt haar filmfranchise terug en doet ermee wat ze wil. Dat dwingt respect af.
