Aretha Franklin. Eén van de meest succesvolle soloartiesten van de twintigste eeuw. 'The Queen of Soul'. Een vrouw die niet alleen bekend is om haar ongeëvenaarde en onevenaarbare strot, maar ook om haar diepe godsdienstigheid en bovenal haar voortdurende strijd voor gelijke rechten voor zwarte Amerikanen als prominent gezicht in de burgerrechtenbeweging. Drie jaar na haar overlijden is Respect de onvermijdelijke Hollywoodfilm over haar leven, waarbij Liesl Tommy het op zich heeft genomen al deze aspecten in een enkel portret te vangen. Ga er maar aan staan.
Tommy neemt ruim de tijd voor dit portret en begint haar bijna tweeënhalf uur durende verhaal bij het begin. Een jonge Aretha, liefkozend 'Ree' genoemd, treedt op voor de gasten van haar gescheiden vader op zaterdagavonden, op feestjes waar de grote maatschappelijke problemen van de naoorlogse Verenigde Staten het enige gespreksonderwerp lijkt. Uit een aantal losse scènes ontstaat vervolgens het beeld van een traumatiserende jeugd als domineesdochter in Alabama. De dood van haar moeder, een moeizame relatie met haar vader, een zweem van misbruik; alles wordt wat opgeknipt in beeld gebracht, tot het moment waarop een plotseling tien jaar oudere Aretha definitief de muziekwereld ingaat.
Respect blijkt vanaf het begin al moeite te hebben met het ontwijken van een klassieke valkuil voor een biografische film. In de eindeloze spagaat tussen enerzijds zo veel mogelijk laten zien om de waarheid eer aan te doen en anderzijds een waargebeurd levensverhaal te vangen binnen de conventies van cinema, glijdt Liesl Tommy meermaals opzichtig uit. Gebeurtenissen of mensen die uiteindelijk nauwelijks ter zake doen worden uitgebreid geïntroduceerd en de meest tekenende onderwerpen blijven ineens voor langere tijd ongeroerd en onbenoemd. Na de emotionele dood van Martin Luther King bijvoorbeeld, is het lang wachten tot het onderwerp burgerrechten weer in beeld komt. Tegelijkertijd wordt haar moeizame relatie met Ted uitgebreid in beeld gebracht, een deel van haar leven dat ongetwijfeld voor haarzelf belangrijk is geweest, maar haar levensloop en daarmee het verhaal maar beperkt beïnvloedt.
Het overkoepelende thema, dat Aretha Franklin een strijd voerde op meerdere fronten, houdt het geheel maar ternauwernood bij elkaar in deze verzameling thema's, mannen en muziekgenres. Ze blijkt een vrouw die altijd voor zichzelf opkomt, of het nou om racisme, seksisme of patriarchisme gaat. Ze is een vrouw die altijd om respect vraagt, zingend in een concertzaal of schreeuwend in een huiskamer en die aan deze trotse levensovertuiging zowel de nodige problemen als haar eindeloze succes te danken heeft. De veelheid aan problemen en successen die moet worden weergegeven en de tijdspanne waarover deze door haar leven verspreid zijn, maken van Respect een lange zit.
De besluiteloosheid en de eventuele angst om een salomonsoordeel te moeten vellen, zorgen ervoor dat een film die dit soort grandioos bronmateriaal mag vertellen met een meer dan prima cast en dito muzikale invulling, uiteindelijk de grijze middelmaat niet weet te overstijgen. Als de uitgebreide weergave van een giftige relatie of een nietszeggende meeting met een labelbaas waren vervangen door het uitdiepen van haar overweldigende activisme, dan had Respect een machtig monument voor empowerment kunnen zijn, met twee benen stevig in de eenentwintigste eeuw. Nu is het niet meer dan een prima biografie, wat aan de lange kant ook vooral.
