De Marokkaanse Nederlander komt er nou niet bepaald goed vanaf als je af moet gaan op diverse films en televisieseries. Dat we nu echt eens met deze vooroordelen moeten afrekenen wordt wel duidelijk in de openingsscène van de romantische komedie Meskina. Twee Marokkaanse jongemannen zijn merkbaar nerveus, parkeren hun auto op een onheilspellende plek en rommelen in de kofferbak. Nee, ze zijn hier niet bezig met criminele praktijken zoals ongetwijfeld een deel van de bioscoopgangers zal denken, maar zijn bloednerveus en in hun apenpakkies uitermate ongemakkelijk voor een typisch Marokkaanse bruiloft. Zo een met alle toeters en bellen.
De uit de Balkan afkomstige filmmaker Daria Bukvić en bedenkster en cabaretière Soundos El Ahmadi hebben - geheel terecht - nu eens geen zin in het zoveelste clichéverhaal over Marokkanen. Maar in de trant van My Big Fat Greek Wedding zijn ze niet bang om de gemeenschap flink op de hak te nemen. Onderwerpen als een overbeschermende moeder, protserige met veel blingbling omgeven bruiloften, roddelende vrijgezelle tantes met veel te veel vrije tijd en een heel netwerk aan potentiële huwelijkspartners komen uiteraard wel voorbij. Maar verder hebben we te maken met een flink verkaaste Marokkaanse familie, woonachtig in een saaie rijtjeswoning in Almere, waar een portret van Willem-Alexander het behang siert.
De term 'meskina' betekent zoiets als zieligerd en wordt vaak gebruikt voor jonge vrouwen die maar niet aan de man kunnen komen. Letterlijk bezien is dat slechts deels het geval voor hoofdpersoon Leyla, een schrijfster van begin dertig die haar huwelijk ziet stranden nadat het flink in het slop is geraakt. Echtgenoot Abdelkarim is een succesvol producer die er met één van zijn zangeresjes vandoor gaat. Na zichzelf een tijd erg zielig gevonden te hebben besluit Leyla haar gemakkelijke huispak in te ruilen voor een leuk jurkje en zichzelf weer op datingmarkt te begeven. Met enige hulp weliswaar, want moederlief boort haar immense vrijgezellennetwerk aan en zus Amira ziet meer heil in moderne middelen als datingapps. Zo kan het gebeuren dat Leyla met twee mannen tegelijk aan het daten slaat.
In Meskina is het de onafhankelijke Marokkaanse vrouw die de dienst uitmaakt. El Ahmadi, die naar eigen zeggen jaren heeft moeten leuren met het idee om nu eens een positieve, niet stereotiepe film over Marokkanen te maken, speelt op uitermate grappige wijze zus Amira, een succesvolle uroloog met een nietsnuttige kaaskop als man en een haat-liefdeverhouding met de eendenbek. Nicht Malika is een succesvolle zakenvrouw die een diamantenimperium bestiert. En Leyla bepaalt zelf met wie ze een leuke avond doorbrengt en laat zich zeker niet leiden door haar omgeving. Haar liefdes- en levensgeluk staat voorop. Kijk, zo kan het dus ook.
Het duurt echter wel lang voordat Leyla kan afrekenen met het idee dat alleen een man haar gelukkig kan maken. Wat niet helpt is dat ze haar nichtjes zelfgeschreven verhaaltjes voorleest over prinses Leyla die op zoek is naar haar prins en waarvoor ze zelf model staat. Het resultaat is een diffuse en onduidelijke boodschap, waarmee de scenaristen zichzelf in de nesten hebben gewerkt. Ze willen enerzijds uitstralen dat Leyla haar eigen boontjes wel dopt, maar tegelijkertijd gooien ze er het afgezaagde plot van misverstanden door dubbele dates en een dramatische ontmoeting op het vliegveld tegenaan. Zelfs de befaamde monoloog waarbij iedereen stilvalt om vervolgens in laaiend enthousiast applaus uit te barsten zit erin. De pedante voice-over helpt ook niet bepaald mee.
Het resultaat is een dertien-in-een-dozijnromkom met een belegen moraal, waarbij het verfrissende schuilt in de wijze waarop de Marokkaanse gemeenschap wordt vormgegeven. De afgezaagde moraal zit hem namelijk helemaal niet in de positie van de moderne Marokkaanse vrouw; dat beeld kon wel een upgrade gebruiken. Het is een - bij gebrek aan een beter Nederlands woord - prettige wake-upcall voor de hokjesdenkers onder ons. Het is uitgemond in een universeel beeld van een jonge vrouw die zich afvraagt of ze het geluk wel bij een vent moet vinden, waarin menig vrouw zich wel zou kunnen herkennen. Dat de conventies van het genre één voor één worden afgevinkt mag de makers makkelijk vergeven worden. Dat elke denkbare Marokkaanse acteur zijn of haar opwachting maakt uiteraard ook. Sympathie wint het hier feilloos van originaliteit en dat is ook wel eens lekker.
