Gezien de huidige recyclemanie van Disney viel het te verwachten dat vroeg of laat 101 Dalmatiërs aan de beurt zou zijn voor een speelfilmbewerking. Alleen stuit dat plan op een complicerende factor: die versie bestaat al. Midden jaren negentig maakte Disney een vrij rechtlijnige remake van de animatiefilm uit 1961, waarvan het succes kon worden afgelezen in de plotseling omhoogschietende verkoopcijfers van dalmatiërs. De film zelf was niet bepaald een cineastisch hoogtepunt, maar achteraf beschouwd een onschuldige familiefilm die weliswaar inspeelde op de goede herinneringen aan de animatiefilm, maar niet elk brokje jeugdsentiment op cynische wijze uitbuitte, zoals de recentere Disney-remakes. Troefkaart van die film was Glenn Close als de iconische schurk Cruella de Vil, die in de marketing alle aandacht kreeg en ook als enige terugkeerde voor een vervolg. Logisch dus om voor een nieuwe variant van dit verhaal dit personage nog wat centraler te stellen.
Aldus vertelt Cruella de ontstaansgeschiedenis van het titelpersonage en krijgen we te zien hoe zij opklimt van eenzaam weeskind naar de koningin van een mode-imperium. Niet per se in de vorm van een prequel (daarvoor zijn er net wat te veel tegenstrijdigheden), maar eerder als een losse hervertelling die de bekende verhaalelementen wat door elkaar husselt. Zo zijn de kleine criminelen die Cruella in eerdere versies inhuurde om de dalmatiërpuppy's te vangen ditmaal haar gelijkwaardige partners-in-crime, met wie ze een soort Dickensiaans oplichterstrio vormt. Maar hoe goed ze ook is in het criminele vak, uiteindelijk is het de Londense modewereld waarin ze een plek voor zichzelf wil uitbeitelen. Ze weet zich als ontwerpster al snel in de kijker te spelen, maar helaas blijkt haar grote voorbeeld haar grote vijand, waardoor ze haar criminele vrienden nog niet geheel vaarwel kan zeggen.
De moeilijkheid met het ombuigen van een antagonist naar een protagonist is dat dit personage op enige wijze sympathiek moet worden gemaakt. En dat kan bij de uiterst cartooneske Cruella de Vil simpelweg niet zonder haar wat extra lagen te geven en de scherpe randjes weg te vijlen. Dat zal sommige mensen ongetwijfeld tegen de borst stuiten, want dit heerlijk vileine personage dankt haar populariteit vooral aan het feit dat ze allesbehalve complex is. Sterker nog: het is juist haar extreme oppervlakkigheid die haar zo'n effectieve schurk maakt. We hebben het immers over iemand die een bontjas belangrijker vindt dan het leven van negenennegentig puppy's. Maar voor een ruim twee uur durende film die geheel focust op dit personage zijn concessies nu eenmaal onvermijdelijk.
Gelukkig worden er verhaaltechnisch vrij slimme keuzes gemaakt. Zo komt de jonge hoofdpersoon lijnrecht tegenover een vrouw te staan die meer wegheeft van de traditionele Cruella de Vil. Een effectieve manier om de kijker aan haar kant krijgen, maar het onderstreept ook mooi dat je bij een rivaliteit algauw op je tegenstander gaat lijken. Nog een stukje interessanter is dat Cruella een fictieve creatie is, die de als Estella geboren jongedame gebruikt om zichzelf publiekelijk te verhullen. Cruella ontpopt zich aldus zich als een soort Banksy-variant van Lady Gaga, voor wie niets te gek is zolang het maar de aandacht van haar rivaal wegtrekt. Dat plan werkt echter dusdanig goed dat de onschuldige Estella gaandeweg steeds meer wordt verdrongen door de duistere Cruella. Haar zwart-witte haar is in deze versie dan ook geen esthetische keuze, maar een aangeboren afwijking die haar dualiteit benadrukt.
Dat betekent echter geenszins dat Cruella het over een duistere boeg gooit. Haar criminele vrienden mogen dan onhandig verkondigen dat ze hun lieve vriendin verliezen aan haar duistere trekken, maar uiteindelijk blijft dit natuurlijk gewoon een Disneyfilm die geschikt is voor de hele familie. En dus moet een paar keer hardop worden benadrukt dat deze Cruella echt geen honden zou doden voor hun vacht. Wat dat betreft wordt er net als in Maleficent nogal van twee walletjes gegeten. De film is dan ook het interessantst wanneer de pretentie wordt losgelaten dat we naar de ontstaansgeschiedenis van een schurk kijken en meer wordt ingezoomd op de problematische kanten van de modewereld, zoals de opvallend hoge tolerantie voor tirannieke figuren.
Hoewel de film net te lang duurt en met een paar personages en plotpunten minder had gekund, blijft hij tot het einde toe opvallend onderhoudend. Regisseur Craig Gillespie heeft duidelijk plezier met de jarenzeventigsetting en pakt uit met enkele visuele hoogstandjes. En net zoals Glenn Close vijfentwintig jaar geleden fungeerde als hoofdattractie, is het ditmaal Emma Stone in de titelrol die de film zijn glans geeft. Na ruim tien jaar aan de top van Hollywood wist Stone na haar Oscarwinst recentelijk nog te verrassen met rollen in Maniac en The Favourite, maar dat zijn dan ook artistieke projecten waarvan dat enigszins kan worden verwacht. Cruella daarentegen is een prijzige Disneyfilm die de grote risico's zoveel mogelijk vermijdt, maar toch weet ze zelfs hierin nieuwe kanten van zichzelf te laten zien. Een beter bewijs van haar verdiende sterrenstatus is er waarschijnlijk niet.
