In zowel Tora! Tora! Tora! als Pearl Harbor stelt de Japanse admiraal Isoroku Yamamoto dat de Japanners met hun aanval op de Amerikaanse marinebasis Pearl Harbor geen overwinning hebben geboekt, maar slechts een slapende reus hebben wakker gemaakt. Ook in Midway duikt dit (volkomen uit de duim gezogen) citaat op, waarna zich een periode aandient waarin we deze Amerikaanse reus met de nodige moeite wakker zien worden. Want wie denkt dat de Verenigde Staten na de Pearl Harbor-aanval gelijk terugsloeg, vergeet waarschijnlijk hoe vernietigend die aanval eigenlijk was. De Amerikaanse strijdkrachten in de Stille Oceaan waren dusdanig gedecimeerd dat ze in de maanden die volgden nauwelijks een kans hadden de oprukkende Japanners te stoppen. Japanse invasies van Hawaii en zelfs de Amerikaanse westkust leken onvermijdelijk. Zo ver is het echter nooit gekomen, omdat de Amerikanen het tij wisten te keren in de slag bij Midway.
Midway is in zekere zin het moment waarop de Verenigde Staten de oorlog begonnen te winnen. De openingstekst van Midway maakt al melding van een bepalende dag in de strijd om Stille Oceaan, maar het duurt nog een flinke tijd voor die aanvangt. Sterker nog, zelfs het eiland Midway komt pas halverwege voor het eerst in beeld. Daarmee doet de film nogal denken aan Pearl Harbor, waarin het ook nogal lang wachten was op het oorlogsspektakel waarvoor juist iedereen zijn kaartje had gekocht. Midway maakt het zich qua tempo sowieso niet makkelijk door in de openingsfase nog even snel de Pearl Harbor-aanval af te draaien, terwijl de film prima had kunnen beginnen met de nasleep daarvan. Het heeft er sowieso alle schijn van dat het budget weinig ruimte bood voor deze scène, aangezien de CGI nogal ondermaats is. Dat lijkt weinig goeds te beloven voor de latere oorlogsactie.
In het uur dat volgt lopen we in zevenmijlslaarzen door de maanden na de Pearl Harbor-aanval. Het is een nogal onsamenhangend deel, met enkele schermutselingen maar niet bijster veel rode draad. Het gebrek aan een gefocust verhaal openbaart zich met name wanneer James Doolittle ineens opduikt om zijn befaamde luchtaanval op Tokio uit te voeren, net zoals in de slotfase van Pearl Harbor. In die film was deze gewaagde missie er vooral om met een enigszins positieve noot te kunnen eindigen, maar hij kwam niet geheel uit de lucht vallen. Doolittle was immers vanaf het begin van de film een betrokken personage en de twee hoofdpersonen maakten deel uit van zijn vliegteam. In Midway is Doolittle er ineens, waarna hij zijn aanval op Tokio uitvoert en in China terechtkomt, om vervolgens geruisloos uit de film te verdwijnen. Niemand die hem daarna nog ziet of benoemt.
Dit subplot is overigens niet bijster slecht uitgevoerd, maar het slokt met zijn overbodigheid wel weer tien minuten op in een film die toch al overbevolkt is. Want Midway is nu eenmaal een Roland Emmerich-film en dus krijgen we de strijd vanuit diverse kanten te zien, waardoor elk personage maar een milde hoeveelheid uitdieping krijgt en er een groot gebrek is aan focus. Aan de andere kant kun je je afvragen of meer speeltijd voor minder personages nou zoveel verschil zou hebben gemaakt. Midway mag dan ogen als een film uit 2019, qua stijl wordt overduidelijk gemikt op een uiterst simpel oorlogsavontuur uit de jaren vijftig. Aldus hebben we louter doodserieuze Japanners, terwijl Amerikaanse soldaten consequent worden neergezet als 'good ole boys' die elkaar en zichzelf steeds op goedmoedige wijze 'son of a bitch' en 'bastard' noemen. Allemaal zeer dik aangezet, zonder ruimte voor naturel klinkende dialogen.
Die uitgebreide cast biedt gelukkig her en der wel wat ruimte voor situaties die je minder snel ziet in oorlogsfilms. Zo is er opvallend veel aandacht voor een inlichtingenofficier wiens werk cruciaal blijkt voor de Midway-slag. Vertolkt door de altijd betrouwbare Patrick Wilson is dit personage een baken van rust in een verder nogal chaotische film. Niet een belachelijk stoere soldaat, maar gewoon een slimme doch vrij nuchtere vent die de oorlog op een andere manier probeert te winnen dan via traditioneel wapengekletter. Maar voor je denkt dat Midway het van genuanceerd acteerwerk moet hebben: Dennis Quaid lijkt voor zijn rol van viceadmiraal het advies te hebben gekregen een combinatie van John Wayne en Clint Eastwood neer te zetten, resulterend in een tamelijk lachwekkende hybride.
Maar goed, Emmerich is narratief nooit een genrevernieuwer geweest. Het bewandelen van de platgetreden paden weet hij doorgaans enkel boeiend te maken door zijn visuele flair, wat bij Midway niet anders is. Als de slag om Midway eindelijk begint, blijken de spektakelscènes toch wel enigszins het wachten waard te zijn geweest. Dan blijkt dat de goedkoop ogende Pearl Harbor-aanval van het begin slechts een halfgaar voorgerechtje was, terwijl alle moeite is gaan zitten in het hoofdgerecht. Dat bestaat uit tal van rijkgevulde shots (waarin knap genoeg toch het overzicht behouden blijft), waarmee zowaar zelfs enige spanning wordt opgeroepen, ook al geef je waarschijnlijk geen zier om de personages. Net zoals bij Pearl Harbor maakt het langverwachte spektakel veel goed. Niet alles, maar toch een hoop.
