Wat wordt vaak genoemd als een grote verdienste van het Romeinse Rijk, een van de belangrijkste prestaties van Napoleon Bonaparte en dat ene goede dingetje dat Adolf Hitler ook heeft gedaan? Grote verbindingswegen, die verre oorden aan elkaar linken. Nederland is een klein land, bezaaid met woonkernen, groot en klein. Als een web daartussen liggen talrijke asfaltverbindingen. De lange stroken vormen een extreem dicht netwerk, dat de lappen van de deken doorkruist. Kortom, de snelweg is eigenlijk best belangrijk.
En wat werkt nou beter om de continue mobiliteit vast te leggen dan film, een medium van beweging? Snelweg NL is een ambitieuze documentaire, waar duidelijk veel manuren in zijn gestoken. De totale tweeënhalf duizend kilometer aan snelweg in Nederland lijkt wel te zijn bereisd om de vele beelden te verzamelen die een verhaal vertellen. En er is een diversiteit aan Nederlanders gevolgd en bevraagd over wat deze verbindingswegen in hun levens betekenen.
Wat de film echter helaas het beste doet, is het vastleggen van de verveling van lang op de snelweg vastzitten. Heel veel van de voorbijtrekkende beelden zijn gemaakt uit het perspectief dat iedereen kent: een kijkpunt vanuit een rijdend, of kruipend vehikel. Of het zijn statische overzichtshots. Je hebt vast wel eens bij een snelweg naar kruipend verkeer staan kijken, en anders ken je ze wel van de fileberichten in het nieuws. Waar zijn de pakkende beelden die je een vertelling in trekken, die je een nieuw perspectief bieden op iets wat normaal zo gewoon lijkt?
Snelweg NL wijkt bijna nooit af van het bekende, dat wat je als weggebruiker allang heeft afgestompt. Ja, er zijn nog wel die interviews. Er komen wat mensen aan het woord die op unieke wijze hun levens aan de snelweg linken. Denk aan een man van een transportbedrijf, iemand die met regelmaat homo-ontmoetingsplekken bezoekt en een beetje een rare kwibus die protestborden langs de A4 zet om Vladimir Poetin een hart onder de riem te steken. Maar de tijd die ze krijgen om zich uit te drukken is schaars, want we moeten toch gauw weer vijf minuten lang naar grauw verkeer op een grijze snelweg kijken.
De last met een onderwerp als dit is hoe je het belang van verbindingen zichtbaar maakt. En dat is het punt waarop Snelweg NL het sterkst faalt. De makers weten op bijna geen enkel moment een verrassend, vernieuwend of verdiepend standpunt te kiezen. Wat Snelweg NL echt nodig heeft is inventiviteit. Bijvoorbeeld wat grote overzichtsbeelden met drones, timelapsebeelden of een montage met beeldversnellingen en inventieve overgangen tussen scènes. Eén infographic had de film misschien al tien procent beter gemaakt.
Deze documentaire is bijna ondoordringbaar voor mensen die niet flink wat ophebben met dit onderwerp, de geringe groep die allang gek was van civiele techniek. Snelweg NL lijkt op het eerste oog alleen te bestaan voor die fantastische excentriekelingen die een gat in de lucht springen, omdat er een nieuwe editie van een wegenatlas door de brievenbus valt. En het is super dat er voor hen een film is. Maar dat kan niet de enige doelgroep van deze documentaire zijn. Zeker als je bedenkt dat hij zijn première beleefde op het Nederlands Film Festival. Dit moest mensen bereiken.
