Voor wie dacht dat alle pogingen tot een gedeeld filmuniversum zonder superhelden inmiddels een stille dood waren gestorven, fungeert Godzilla II: King of the Monsters als herinnering dat er nog zoiets bestaat als het MonsterVerse. Deze filmreeks begon vijf jaar geleden met Godzilla, bracht vervolgens Kong: Skull Island en zal volgend jaar uitmonden in een cross-over waarin de enorme hagedis en de enorme gorilla het tegen elkaar zullen opnemen. Dat klinkt mogelijk als de culminatie van de reeks, maar na het aanschouwen van de apocalyptische ravage waarvan de tweede Godzilla zich bedient, lijkt een gevecht tussen deze twee iconische filmmonsters zowaar een stapje terug. Dat zou mogelijk wel een stap in de goede richting betekenen, want dit tussendeel is niet bepaald een hoogvlieger.
Godzilla II: King of the Monsters is zo'n tussentijds vervolg waarvan je je kunt afvragen in welke mate men er echt op zit te wachten. Het titelmonster heeft immers vijf jaar geleden al zijn introductie en moment in de schijnwerpers gehad, wat het aannemelijk maakt dat nu vooral wordt uitgekeken naar de beloofde confrontatie met Kong. Een tijdvuller dus die met meer van hetzelfde het ijzer nog even heet mag houden en tegelijk wat huishoudelijk werk moet verrichten zodat de cross-over volgend jaar naar behoren kan plaatsvinden. Oftewel: de Iron Man 2 van deze reeks. Een film die zegt: "Nog even geduld graag. Het grote evenement komt er echt aan. Tot die tijd hier nog even twee uur loos vermaak om de honger te stillen."
Geen geweldig uitgangspunt dus, maar dat hoeft een goede film niet per se in de weg te staan. De ruimte die een dergelijk vervolg biedt kan soms namelijk worden benut voor een interessante verkenning van de wereld of personages. Helaas blijkt Godzilla II: King of the Monsters vooral een middelmatige herhaling van zetten die groter uitpakt dan zijn voorganger, maar wel steeds op inferieure wijze. Dat is voor een groot deel te wijten aan het moordende tempo. Er wordt van hot naar her geracet en er is nauwelijks tijd om dingen te laten bezinken. Op een zeker moment ontdekken de hoofdpersonen een verzonken rijk met hiërogliefen die erop duiden dat de enorme monsters in vroegere tijden als goden over de wereld heersten. Dat is eigenlijk best interessant als je erover - sorry, geen tijd! We moeten verder! Zo gaat het de hele tijd; er gebeurt van alles, maar niets heeft echt gewicht.
In dat haastige tempo gaat ook vaak het overzicht verloren. Niet zozeer in de shots zelf (hier geen Transformers-taferelen; alles is vrij netjes in beeld gebracht), maar vooral in de afwisseling daarvan. Zo missen veel scènes een eenvoudig 'establishing shot' dat duidelijk maakt waar de actie precies plaatsvindt en hoe de betrokken spelers zich ruimtelijk tot elkaar verhouden. Door de montage zou helder moeten zijn hoe een scène zich ontvouwt, maar in plaats daarvan ben je je steeds aan het heroriënteren op de verschillende elementen. Wie is nou eigenlijk waar? Wat staat in deze scène ook alweer op het spel? Is dat ene personage nu echt dood? Het gevolg is dat het visuele spektakel vaak niet resulteert in opwinding maar in verwarring en vermoeidheid. Zodanig dat je bijna gaat wensen dat iedereen even vijf minuten gaat stilzitten zodat je tenminste rustig naar een paar vechtende monsters kunt kijken.
Het mag algemeen bekend zijn dat Godzilla oorspronkelijk het nucleaire trauma symboliseerde dat Japan aan het einde van de Tweede Wereldoorlog opliep. Hoewel driekwart eeuw later de kernwapens nog lang niet de wereld uit zijn, is de angst daarvoor wel afgenomen. Logisch dus om dit monster te koppelen aan een bedreiging die vandaag de dag wat relevanter is. Deze wordt gevonden in het steeds urgentere klimaatprobleem. Prima insteek, maar dit uitgangspunt wordt flink verkwanseld door simpelweg een eco-terrorist op te voeren die zodanig gebrand is op het redden van de planeet dat er niet op een paar miljoen lijken meer of minder wordt gekeken. Tien jaar geleden had je daarmee misschien nog enigszins verrassend uit de hoek kunnen komen, maar na Mission: Impossible - Ghost Protocol, Inferno en Avengers: Age of Ultron begint een schurk die de mensheid wil decimeren om de aarde te redden wel erg uitgekauwd te raken.
Godzilla II: King of the Monsters is zo'n typisch vervolg dat je doet inzien hoe sterk zijn voorganger eigenlijk was. Niet dat die film vlekkeloos was, maar hij wist tenminste wel behoorlijk te doseren, door zijn kaarten voorzichtig uit te spelen in plaats van ze steeds gelijk op tafel te smijten. Vijf jaar geleden was een van de meest gehoorde klachten dat Godzilla te weinig monsteractie bevatte. Ditmaal zullen de klachten waarschijnlijk van tegenovergestelde aard zijn. En dan blijkt toch maar weer dat een film die je laat snakken naar meer te prefereren valt boven een die je uitput, vooral omdat aan het einde van die vermoeienis niet eens bijster veel bereikt of veranderd is. Oftewel: een hoop gedoe met weinig impact. Niet volkomen waardeloos, maar wel behoorlijk verwaarloosbaar.
