Het is eigenlijk best spijtig dat Arctic uitkomt nu de winter definitief voorbij lijkt te zijn. Het IJslandse drama is namelijk niet bijzonder rijk aan plot of thematiek, maar leunt vooral op het invoelbaar maken van de ervaring van de hoofdpersoon. Diens ervaring van kou welteverstaan. Je hoeft uiteraard niet zelf te verkleumen om daar volledig in mee te kunnen gaan, maar het helpt zeker als je gezicht nog halfbevroren is van de fietsrit naar het filmtheater. Misschien van tevoren aan het bioscooppersoneel vragen of de airconditioning wat extra koude lucht de zaal in kan blazen?
Zoals de titel impliceert, speelt Arctic zich af in het noordpoolgebied, waar we openen met een man die druk aan het graven is in de sneeuw naar de zwarte rotsgrond die eronder ligt. Het doel hiervan wordt duidelijk wanneer dit tafereel in vogelperspectief wordt getoond: een goed zichtbare S.O.S. uitgraven. Dat ene shot communiceert de situatie gelijk kraakhelder: de man is gestrand in het ijskoude poolgebied en zit daar duidelijk al een tijdje. Zodanig lang in ieder geval dat hij al een kaart van de omgeving heeft gemaakt en een dagelijkse routine heeft ontwikkeld waarmee hij zich enigszins in leven kan houden. De film heeft genoeg aan een paar simpele shots om de huidige situatie van de eenzame overlever te schetsen en laat voor het invullen van zijn voorgeschiedenis voice-overs en flashbacks wijselijk achterwege. Het wrak van het vliegtuigje waarin hij slaapt zegt genoeg.
Het verhaal begint op een moment dat aanvankelijk het einde van de ellende lijkt te zijn. De man wordt gevonden door een helikopter, maar ziet zijn hoop gelijk vervliegen wanneer het ding door een opstekende wind neerstort. Daarbij komt de piloot om het leven en raakt een andere inzittende zwaargewond. Alsof de man het nog niet moeilijk genoeg had zichzelf te redden, ziet hij zich nu gedwongen om ook een volkomen onaanspreekbare jonge vrouw in leven te houden. Dat is hij ook wel aan haar verplicht; zonder hem was ze hier immers niet geweest. Een kleine opsteker is de vondst van een officiële kaart van het gebied waarop een basisstation is aangeduid. Omdat de tijd begint te dringen (de kans dat de vrouw de barre omstandigheden overleeft zonder medische hulp is nihil) besluit de man een lange tocht te ondernemen naar de plek waar hij redding hoopt te vinden.
Het restant van de film voltrekt zich volgens een simpele opzet: de man worstelt zich door de sneeuw (de vrouw op een slee achter zich aan trekkend) en ziet zich zo nu en dan gehinderd door een natuurlijk obstakel. Een vrij dunne basis voor een overlevingsfilm, maar gelukkig heeft deze met de hoofdrol van Mads Mikkelen een stevige troef in handen. De Deen heeft zich de afgelopen twee decennia altijd laten zien als een zeer betrouwbaar acteur die niet per se het meest sympathieke personage hoeft te spelen en dat is ditmaal gelukkig niet anders. Hoewel zijn acteerwerk in Arctic vooral fysiek van aard is, laat hij op de meer psychologisch georiënteerde momenten een opvallend breed spectrum aan emoties zien. Zijn personage is weliswaar vindingrijk en doortastend, maar net zo goed angstig en egoïstisch.
In een interview noemde Mikkelsen de opnamen van Arctic (bijna drie weken in de IJslandse wildernis) de zwaarste uit zijn carrière en dat is aan de beelden goed af te zien. Wanneer zijn personage even mag ontspannen boven een brandende gaspit (een moment dat mooi laat zien dat deze man al geruime tijd geen warmte meer heeft ervaren) mag gerust worden afgevraagd in hoeverre er echt moest worden geacteerd. Dat de kou daadwerkelijk is opgezocht, weerhoudt de makers gelukkig van elke vorm van romantisering. De wildernis overleven blijkt niet zozeer een strijd, maar meer een uitputtingsslag. De kou en ondervoeding maken de hoofdpersoon steeds zwakker, waardoor gaandeweg zijn ledematen en motoriek hem beginnen te ontvallen. Als hij zal weten terug te keren naar de bewoonde wereld, zal dat niet zijn als afgetrainde oermens, maar eerder als een halfvergaan hoopje ellende dat nog wel een tijdje aan het revalideren zal zijn.
Arctic heeft genoeg in huis om anderhalf uur de aandacht vast te houden, maar erg diep wordt niet gegraven. Dat is geen enorme tekortkoming, maar in het lichtelijk kaalgegraasde landschap van overlevingsfilms (een genre dat sinds de financiële crisis een enorme golf nieuwe titels heeft voortgebracht) is het ietwat spijtig dat er niet veel meer wordt gedaan dan 'man loopt door de kou van A naar B'. Films als The Grey en The Revenant hadden dezelfde basis, maar wisten die nog wel wat grondiger uit te bouwen. Voor de geoefende kijker zal Arctic aldus niet veel meer zijn dan een degelijk uitgevoerd tussendoortje, maar hij maakt zeker benieuwd naar wat debuterend regisseur Joe Penna (een Braziliaan, opvallend genoeg) van zijn volgende film zal maken. Die zou draaien om een verstekeling tijdens een ruimtereis naar Mars, wat klinkt als een concept waar hij waarschijnlijk nog wel wat steviger mee kan uitpakken.
