Er is nog een grote groep Schotten die streeft naar onafhankelijkheid van de Britten. In de zestiende eeuw werden de twee volkeren die samen een eiland delen formeel samengevoegd. Hier ging een lange moeizame vete aan vooraf tussen twee vorstinnen. De protestantse Elizabeth zag haar noorderburen het liefst onder haar rijk vallen, al had ze geen nakomelingen om de troon te bestijgen. Buurvrouw Mary Stuart was katholiek en voerde bijna vijftien jaar de Schotten aan, nadat ze de troon van de Engelsen had opgeëist.
Mary was na twee jaar huwelijk al weduwe geworden nadat haar Franse echtgenoot het leven liet. Ze keerde op haar achttiende terug naar haar thuisland, waar haar broer de scepter zwaaide. Mary was geenszins van plan om weer in het huwelijksbootje te treden. Ze stak een uitgestrekte hand uit naar Elisabeth om in vrede met elkaar om te gaan. In Londen dacht men daar heel anders over. Elizabeth stuurde zelfs een mogelijke huwelijkskandidaat naar Edinburgh in de hoop Mary Queen of Scots te paaien.
Het weelderig vormgegeven Mary Queen of Scots, naar regie van Josie Rourke en een boekbewerking van House of Cards-schrijver Beau Willimon, heeft twee sterke actrices in de voornaamste rollen. Omdat zij zulke doorwrochte vrouwen vormgeven die zonder kerels makkelijk hun mannetje slaan was dit ook wel hoognodig. Veel van de politieke spelletjes die de dames optuigen vinden op afstand plaats. Terwijl er nieuws wordt gebracht of gehaald, vormen de koninginnen een beeld van elkaar.
Het is dan ook lang wachten tot hoofdrolspeelsters Saoirse Ronan en Margot Robbie het scherm met elkaar delen. Het treffen tussen de jeugdige Mary en de witgeschminkte Elizabeth levert dan ook het spannendste verbale vuurwerk van deze koninklijke biopic op. Er gaan een boel intriges, geheime agenda's en gekonkel aan vooraf. Toch houdt de aanloop naar de cruciale ontmoeting iets statigs en respectvols, zoals alleen de Britten en Schotten dit kunnen.
Of theaterregisseur Rourke met haar eerste speelfilm helemaal de waarheid heeft opgezocht valt te zien. Er vallen bovendien nogal wat anachronismen te bespeuren in aankleding en decors. Het niveau van de twee films rondom dezelfde Elizabeth wordt niet gehaald, daarvoor mist hij focus en wordt er te veel heen en weer gezapt tussen noord en zuid.
Dit laat onverlet dat vooral het acteerwerk meer dan het aanzien waard is. Elizabeth en Mary waren twee compleet verschillende vrouwen die er een eigen regeerstijl op nahielden. Het heeft dan ook wel wat weg van de politieke intriges waar Willimon zo van smulde, ware het niet dat hij zich hier baseert op ware gebeurtenissen.
