Tiere
Recensie

Tiere (2017)

Een grimmige rapsodie die verwart, ontzet en constant van gedaante verandert.

in Recensies
Leestijd: 2 min 52 sec
Regie: Greg Zglinski | Cast: Birgit Minichmayr (Anna), Philipp Hochmair (Nick), Mona Petri (Mischa / Andrea / ijsverkoopster) | Speelduur: 95 minuten | Jaar: 2017

In Tiere verlaten Nick en Anna hun stadsappartement en vertrekken naar het Zwitserse platteland. Daar vertoeven ze een tijdje in een knus houten chaletje. Een ideale gelegenheid om hun stoffige relatie nieuw leven in te blazen en daarnaast de tijd te gebruiken voor hun eigen projecten. Hij is chef-kok, zij schrijfster. Terwijl Nick lokale restaurants afstruint, op zoek naar recepten van smakelijke streekgerechten, krijgt Anna geen woord op papier. De eerste bladzijde van haar novelle blijft alsmaar ongeschonden. Toch staat haar onderwerp vast: ze moet en zal over 'een vrouw die haar man wil vermoorden' schrijven.

Er zijn heel wat jaren voorbijgegaan voordat het script van Tiere uiteindelijk werd verfilmd. Scenarist Jörg Kalt pleegde in 2007 zelfmoord en het verhaal werd daarom pas enkele jaren later door regisseur Greg Zglinksi opgepakt. Hoewel hij naar eigen zeggen het verhaal heeft ingekort en versimpeld, manoeuvreert het verwarrende Tiere tussen surreëel drama, sardonische humor en paranoïde wat-is-waarheid-spelletjes.

Zglinski trekt geen grens als het gaat over genres of stijlen. En als die zou bestaan, houdt de Poolse cineast deze knap en moedwillig buiten beeld. Narratieve verassingen en speelse vormexperimenten versmelten feilloos met traditionele genreconventies. Want is het niet akelig toevallig dat het zomerhuisje van Nick en Anna, net zoals hun eigen appartement in de stad, zo'n zelfde mysterieuze deur heeft waar niemand van weet waar hij toe leidt? Of dat de vrouw in de ijsjeszaak in het Zwitserse dorpje exact op de buurvrouw van Nick en Anna lijkt? Dit zijn slechts opwarmertjes. Laag voor laag ontwricht Zglinski zijn film en laat daarmee het geheel imploderen tot een wilde, unieke rapsodie.

Daarbovenop vinden verschillende dieren langzaam maar zeker hun weg in Tiere en leggen de barsten en kraaklijnen bloot in de levens van Anna en Nick. Anna is angstig, schrijven lukt niet meer. Haar creatieve verbeeldingswereld is geblokkeerd omdat jaloezie, de cirkel van het leven en onheilspellende aanvaringen met beesten met haar gedachten spelen. Daarentegen volgt Nick instinctief zijn geheimzinnige agenda om de gewenste recepten te verzamelen. Ook het gedrag van hun verleidelijke buurvrouw Mischa, die tijdelijk in hun stadsappartement logeert, is raadselachtig. In feite is álles in Tiere raadselachtig.

De vergelijkingen met Hitchcock, Lynch en Buñuel worden links en rechts al gemaakt; niet geheel onterecht. Hitchcock, als we Tiere lezen als een vreemde postmoderne suspensethriller, Lynch vanwege de duistere rafelranden en Buñuel, uiteraard, vanwege de surreële inmenging in het reële (voor zover je een filmverhaal als écht kunt beschouwen). Tiere vindt zonder meer zijn weerklank in soortgelijke artistieke stijlen, maar leunt vooral op zijn eigen absurde mengsel dat zowel publiek als personage ontregelt. "Droomde ik?", zelfs de personages beamen de constante verwarring die heerst. Ook voor hen is niets zeker.

De beoogde wanorde is tegelijkertijd Tiere's eigen breekbaarheid. De spastische vertelwijze, die bol staat van de dromen, abnormale gebeurtenissen en vragen, trekt zichzelf steeds in twijfel. De scheidslijn tussen waar en niet waar wordt steeds vager. Wat waar is kan niet waar zijn en wat niet waar is kan waar zijn. Een kunstgreep die langzaam de overhand neemt, maar de kern gelukkig nooit helemaal laat ondersneeuwen.

Tiere verwart, ontzet en verandert constant van gedaante. Ongrijpbaar, maar nooit zielloos. Nog belangrijker: waar en wie zijn de dieren? Zijn zij dader of slachtoffer van de mysterieuze gebeurtenissen? Eenduidig zal het antwoord van Tiere in ieder geval niet zijn.