Zo nu en dan staat er een film op de planning waaraan op papier niets lijkt te kunnen mislukken. Een verfilming van een populaire bestseller? Check. Een verhaal dat zich leent voor een duistere thriller vol intriges? Check. Een samenwerking tussen een regisseur en hoofdrolspeler die hun vak verstaan? Dubbel check. Bieden al deze ingrediënten garantie op een eersteklas Scandinavische misdaadfilm voor tijdens de koude winterdagen? Na het zien van Tomas Alfredsons The Snowman moet die vraag helaas met een volmondig 'nee' worden beantwoord.
The Snowman markeert de eerste verfilming uit Jo Nesbø's populaire reeks omtrent rechercheur Harry Hole. Een protagonist die een kei is in zijn vak, maar zijn leven daarbuiten een stuk minder op orde heeft. De man kent een moeizame relatie met zijn ex-vriendin en haar zoon, en kampt met een ernstige alcoholverslaving - zo is de film amper een half uur onderweg voordat we een groezelige Michael Fassbender al voor de derde keer op een willekeurige plek op straat uit een dronken roes zien ontwaken.
Om zijn innerlijke demonen enigszins te kunnen beteugelen heeft Hole een zaak nodig om zich in vast te kunnen bijten. Hij wordt al gauw op zijn wenken bediend, aangezien een kwaadaardig figuur in Noorwegen rondwaart die jonge vrouwen laat verdwijnen. En zoals het iedere zichzelf respecterende seriemoordenaar in een politiethriller betaamt, laat de dader ook op iedere plaats delict een herkenbare signatuur achter: in dit geval een omineuze sneeuwpop voor het huis van het slachtoffer.
Dat lijkt het startschot voor een spannend kat-en-muisspel tussen politie en dader, al wil het daar maar zelden van komen. Waar is het misgegaan? Als verklaring wees regisseur Alfredson (die eerder prima werk afleverde met Let The Right One In en Tinker Tailor Soldier Spy) zelf naar het gehaaste productieproces, waarbij uiteindelijk zo'n tien tot vijftien procent van het script niet, of pas op een later tijdstip kon worden opgenomen. Dat ontbrekende gedeelte blijkt echter net de onmisbare lijm te zijn geweest die het geheel bij elkaar had moeten houden.
De rommeligheid in het productieproces is vooral terug te vinden in de vele subplots die in dit gehavende eindproduct zinloos lijken te zijn geworden. Dat is niet alleen jammer omdat een groot deel van de cast er daardoor bekaaid vanaf komt, maar vooral frustrerend aangezien hun functie in het verhaal hiermee vaak volkomen onduidelijk is geworden - afgezien van de paar overduidelijke dwaalsporen om de kijker op het verkeerde been te zetten.
Erger nog, in sommige gevallen lijken scènes zelfs zo erg buiten de context te zijn gevallen dat ze niet alleen hun doel voorbijschieten, maar zelfs een onbedoeld komisch effect meekrijgen. De grootste negatieve uitschieter is misschien wel Val Kilmer, die op een gegeven moment de gekste capriolen achter een raam begint uit te halen, waarbij je je nog maar eens een extra keertje achter de oren krabt en enkel kunt gissen naar wat er gaande is. Het materiaal moet wel erg dun zijn geweest, dat zelfs drievoudig Oscarwinnares Thelma Schoonmaker er achter de montagetafel geen chocola meer van kon maken.
Die richtingloosheid wordt uiteindelijk funest voor de spanning. Hoewel er toch een aantal behoorlijk morbide taferelen voorbijkomt, weten de beelden nergens onder de huid van de kijker te kruipen zoals dat in een thriller als deze zou moeten. Sterker nog, tijdens het gehele spelletje tussen de moordenaar en politie gaat er toch maar weinig dreiging uit van eerstgenoemde. Zeker wanneer je de vergelijking maakt met soortgelijke films als Se7en of Zodiac, waarin de aanwezigheid van de desbetreffende psychopaten ondanks een zeer beperkte schermtijd vrijwel continu wordt gevoeld.
Het is zonde, aangezien er bij vlagen wat valt op te vangen van de thriller die Alfredson voor ogen moet hebben gehad. Zo haalt de soundtrack van Marco Beltrami vaker het benodigde niveau van spanning dan de rest van de film, en is er een scène met een nachtelijke autoachtervolging die even daadwerkelijk griezelig wordt. Ook Michael Fassbender, zij het niet op volle sterkte in een eigenlijk vrij clichématige rol, toont zich nog altijd een bovengemiddeld acteur die het niveau van een matige film nog enigszins omhoog kan trekken.
Echter, de hoogtepunten zijn te spaarzaam en onsamenhangend om de boel te kunnen redden. Daarvoor blijft Alfredsons film teveel aanvoelen als een onafgemaakt product, dat nog niet klaar was om op de markt te verschijnen. Wie op zoek is naar een ijskoude whodunit kan maar beter thuis voor de buis blijven, waar de lat voor de Scandinavische krimi al jaren een stuk hoger lijkt te liggen. In tegenstelling tot zijn soortgenoten op het kleine scherm komt The Snowman een stuk minder beslagen ten ijs.
