Het is even wennen aan het begin, de synthesizermuziek die zo nu en dan de geluidsband van Daughters of the Dust ontsiert en dateert. Maar eenmaal daaraan gewend ontvouwt zich een bijzondere film over een unieke plaats en tijd in Amerika: de Sea Islands voor de kust van South-Carolina, waar de Gullah gemeenschap in 1902 nog in isolatie leeft. In haar regiedebuut, destijds de eerste grote bioscooprelease van een zwarte vrouwelijke filmmaker in de Verenigde Staten, verkent Julie Dash de religieuze en culturele conflicten binnen deze aparte gemeenschap, terwijl die op het punt staat naar het vasteland en de moderne wereld te migreren.
De Gullah gemeenschap bestaat uit voormalige slaven, vooral afkomstig uit West-Afrika. Zij hebben veel van de tradities van hun voorouders overgenomen (inclusief de Ibo, de Yoruba, de Kikongo, de Mende en de Twi) en konden die dankzij hun relatieve isolement op de Sea Islands lang in stand houden, ondanks dat het christendom uiteraard ook aanwezig is. De Peazant familie leeft in Ibo's Landing op St. Simons Island, één van die Sea Islands. Matriarch Nana Peazant volgt nog de oude spiritualiteit (een mengeling van Afrikaanse en Caribische rituelen), maar enkele van haar nazaten hebben inmiddels het geloof van de blanke overheerser overgenomen. Blanken die overigens niet aanwezig zijn op het eiland.
Julie Dash gebruikt hun verhaal om de restanten van Afrikaanse religie en cultuur te verkennen, via voice-overs die spirituele gebruiken en wijsheden uit de doeken doen, via verhalen uit Afrikaanse folklore via close-ups van iconografie en voorwerpen die belangrijk zijn voor de rituelen en door veel aandacht te schenken aan Nana Peazant. Zij is de matriarch van de familie en van het eiland. Maar veel eilanders hebben weinig respect meer voor haar en zien haar geloof steeds meer als bijgeloof. Zij willen naar Amerika toe, want ze zijn het zat om altijd maar tussen werelden in te leven.
Want hoewel Nana langer als slaaf dan als vrijgelatene leefde, is een aantal van haar kleinkinderen en achterkleinkinderen in vrijheid geboren. Maar ondanks dat in 1865 alle slaven hun vrijheid kregen, dient het eiland alsnog als een soort gevangenis die voorkomt dat ze kunnen meedoen aan het 'echte', moderne leven. Het omarmen van het christendom is voor hen een vorm van moderniseren, terwijl aan het oude geloof en de oude cultuur allerlei connotaties van de slavernij kleven.
Deze zijn voor Nana daarentegen een connectie met de tijd en cultuur van vóór de slavernij. Een manier om vast te houden aan een Afrikaanse identiteit die door de trans-Atlantische slavenhandel en de Amerikaanse slavernij nagenoeg werd uitgeroeid. Julie Dash, wier vader ook van de Sea Islands afkomstig is, werpt een poëtische blik op al deze problematiek terwijl de dag landerig voortkabbelt. Met ruimte voor liederen en veel gesprekken in het Gullah dialect, direct en indirect over al deze onderwerpen en meer.
Daughters of the Dust heeft af en toe de onhandigheid die je misschien kan verwachten bij een debuutfilm, maar is inhoudelijk zo rijk dat dit niet deert. Het is daarom erg jammer dat Dash nauwelijks de kans kreeg haar talent verder te ontwikkelen in de jaren negentig. Hollywood had geen boodschap aan haar ietwat experimentele stijl en haar zwarte vrouwelijke perspectief. Ze maakte vooral muziekvideo's totdat eind jaren negentig en begin jaren 2000 enkele tv-films volgden, waarbij zij telkens op verzoek van de (zwarte) actrices in de hoofdrollen werd gevraagd. Dash werkt momenteel aan een documentaire die deels wordt gefinancierd via een IndieGogo-campagne, die nog niet zijn streefbedrag heeft gehaald. Het is te hopen dat de restauratie en het heruitbrengen van Daughters of the Dust haar carrière kan stimuleren, in een klimaat dat tegenwoordig meer openstaat voor zwarte vrouwelijke stemmen.
