Er valt niet te twisten over de Holocaust, met (levend) bewijs in overvloed dat ons herinnert aan de gruwelijkheden van de Tweede Wereldoorlog. Toch kan een balsturig persoon met het juiste podium verschrikkelijke uitlatingen de wereld in helpen, en ondanks alle feiten de wereld doen twijfelen. Denial vertelt het verhaal van zo'n gebeurtenis, een bijzondere rechtszaak over Holocaustontkenning versus smaad. Het blijkt vandaag de dag dankzij het filterloze internet en nieuwspareltjes als 'alternative facts' onverwachts relevant.
In de kern betreft Denial een redelijk droge rechtszaak, niet gevuld met melodrama en emotionele getuigenissen, maar een soort feitelijk schaakspel tussen twee historici die met passie geloven in hun gelijk. Voor David Irving is het een lasterzaak, hij zou zwartgemaakt worden door Lipstadt in haar boek over de Holocaust en zijn onderzoek niet respecteren. Voor Lipstadt en haar team van advocaten zijn Irvings uitingen al het summum van oneerbiedigheid, maar de zaak gaat uiteindelijk om iets veel groters. Een potentiële vrijbrief voor Holocaustontkenners om tegen de geaccepteerde feiten in te gaan en het systematisch vermoorden van joden te bagatelliseren. Helaas voor Lipstadt zijn de meeste bewijzen in vlammen opgegaan, en moet men het duistere hoofdstuk in de geschiedenis tot in de meest gruwelijke details nalopen om de slachtoffers in ere te houden.
Wat betreft de ware gebeurtenissen blijft Denial aardig dicht bij de feiten, onder andere met nauw nagespeelde camerabeelden van Irving. Drama achter de schermen en creatieve vrijheid wordt tot een minimum beperkt om de serieuze gespreksstof en de feiten niet te besmeuren. Gelukkig zijn de filmmakers in staat geweest Auschwitz af en toe spookachtig mooi in beeld te brengen om te voorkomen dat Denial de presentatie krijgt van een televisiedocumentaire. Voornamelijk het simpele maar doelkrachtige eindshot spreekt tot de verbeelding en maakt een statement over de ruïnes van Auschwitz en hoe deze geïnterpreteerd moeten worden.
Rachel Weisz vertolkt aardig de gepassioneerde Lipstadt die vooral opereert vanuit respect en principekwesties; ook wel het morele kompas in de film. Het is echter niet haar personage dat zorgt voor een meeslepende ervaring, het zijn de tegenpolen van Irving en Lipstadts advocaat Rampton die het uitvechten voor de rechter. Timothy Spall in het bijzonder maakt indruk als de beruchte David Irving. Als geen ander weet Spall zijn gezicht te vertrekken om een uiterst genuanceerd ongenoegen uit te beelden en alle aandacht op te eisen wanneer hij in beeld is. Evenzo weet Tom Wilkinson in een cruciale scène de droge dramazaak een cruciaal vleugje menselijkheid te geven. Zijn entree is zakelijk en nonchalant, maar uiteindelijk weet hij met een hartstochtelijk pleidooi in te zoomen op het hart van de zaak. Om niet toe te geven aan Irving of zijn volgers te voeden met emotie, maar om zijn ijdelheid en irrationaliteit in de schijnwerpers te zetten.
Hiermee wordt meteen een thema blootgelegd dat even tijdloos is als de nasleep van de wereldoorlog. Het zijn niet de Holocaust, Irving of Lipstadt waar Denial uiteindelijk om draait, maar om het vechten tegen onredelijkheid. Dankzij die nuancering wordt de rechtszaak meer dan een belangrijke geschiedenisles en is het verrassend gepast gezien hedendaagse discussies. Denial wordt dus geholpen door de gunstige timing, maar is ook zonder dat aspect een solide dramafilm dankzij geweldige acteerprestaties van Timothy Spall en Tom Wilkinson. Een must-see voor diegenen die waarde hechten aan de geschiedenis en het scheiden van feiten en meningen.
