Er is al een aantal boeken van Philip Roth verfilmd, meest recentelijk The Human Stain met Anthony Hopkins. Erg succesvol zijn deze verfilmingen nooit geweest, misschien omdat het zelfhatende element van Roth seksistische, wellustige hoofdpersonen niet echt goed op het scherm overkomt. Personages die in de boeken weerzinwekkend, maar toch fascinerend zijn, worden gewoon chagrijnige chauvinisten en, wat veel erger is, saai. Misschien komt het ook doordat Roth het voornamelijk moet hebben van taal, van vlijmscherpe observaties gemaakt door onbetrouwbare vertellers. Film is misschien niet het geschikte medium hiervoor.
Hoe het ook zij: Elegy, gebaseerd op het boek The Dying Animal, is niet echt een mislukking, maar een succes kan hij toch ook niet worden genoemd. Hoofdpersoon is professor David Kepesh die elk jaar een meisje uit zijn college practical criticism uitkiest om te verleiden. Dit jaar is de uitverkorene Consuela, een prachtige Cubaanse. Ze weet Kepesh meer te boeien dan haar voorgangsters en is echt verliefd op hem. Hij is echter bang dat zij hem zal verlaten voor een jonger iemand, blijft jaloers en controlerend en lijkt zo de kans op iets moois te saboteren.
Elegy is overduidelijk een film die draait om personages, niet om plot. Jammer dat de personages dan niet echt goed uit de verf komen. Dit is niet de fout van de acteurs: Ben Kingsley is ouderwets goed, net als collega-oudgediende Dennis Hopper als zijn beste vriend. Penelope Cruz laat eindelijk ook eens in een Engelstalige film zien wat ze kan en Patricia Clarkson en Peter Sarsgaard spelen verdienstelijk de oude maîtresse en de boze zoon van Kepesh. Maar al spuien zowel Kepesh als het personage van Hopper de ene wijdheid na de andere en wordt de relatie tussen de twee mooi neergezet, ze blijven altijd personages. En Cruz is als Consuela al helemaal een raadsel; ze is meer een projectie, een idee uit de hoofden van oude mannen dan een personage van vlees en bloed.
Mooie borsten heeft ze wel en deze spelen een grote rol in het verhaal. Ze komen - en dit is wellicht voor sommigen een belangrijk lokkertje - dan ook veelvuldig in beeld. Maar aan die borsten valt ook de zwakte van de film af te lezen: het zijn heel mooie borsten, maar zo mythisch, zo symbolisch als ze in een literair werk wél kunnen zijn, worden ze nooit. Zeker niet als ze zo simpel in beeld worden gebracht. Ook de film zelf blijft op een oppervlakkig niveau steken: het is allemaal mooi maar ook leeg en betekenisloos. De film weet niet te beklijven, laat staan te ontroeren.
In principe is geen enkel boek onverfilmbaar, maar met dit soort boeken is louter het veranderen van woorden in plaatjes niet genoeg. Het is bovendien een gemiste kans dat Isabel Coixet, de vrouwelijke regisseuse, geen eigen draai geeft aan de seksistische insteek van het verhaal dat in feite opgebouwd is uit een vrij banale mannelijke fantasie. Een feministische interpretatie van Roth: dát was nou interessant geweest. Jammer dat daar, naast een paar makkelijke uitspraken over schoonheid en de objectificering van vrouwen, geen teken van te vinden is.
