Alexander Payne is een nog relatief onbekende naam in de filmwereld. Als schrijver-regisseur heeft hij al drie zeer verdienstelijke film gemaakt (Citizen Ruth, Election en About Schmidt) en met zijn laatste film levert hij zijn tot nu toe beste prestatie. Het verhaal over twee oude vrienden, die samen een week lang gaan toeren en wijnproeven in het Californische wijngebied, getuigt van zon pure eenvoud en wordt op zon realistische en overtuigende manier gebracht, dat je je bijna gaat afvragen wat al die andere filmmakers nou eigenlijk verkeerd doen. Met Sideways heeft Payne een dusdanig duidelijk visitekaartje afgegeven dat het zelfs de leden van de Academy heeft behaagd de rolprent - die reeds een fikse hoeveelheid filmprijzen in de wacht heeft gesleept - voor een aantal Oscars te nomineren. Hoeveel de film er straks weet te verzilveren is nog maar sterk de vraag, want er is geduchte concurrentie, vooral van de wat traditionelere Oscarfilms als The Aviator en Finding Neverland. Hoe dan ook, Payne is absoluut een verademing in het gezapige Hollywood-klimaat van sequels, prequels en equals
Jack (Church) gaat trouwen en daarom neemt zijn ouwe kameraad Miles Raymond (Giamatti) hem de week ervoor mee op een toervakantie door het Californische wijngebied. Het is per slot van rekening zijn laatste week als 'vrij' man, en dan moet je het er nog even goed van nemen. De tegenstellingen tussen de twee konden haast niet groter zijn. Jack is een wat verlopen derderangs acteur (hij doet voornamelijk commercials), een fervent vrouwenversierder en een onbezorgde levensgenieter. Miles daarentegen is een depressieve, pas gescheiden mislukte schrijver, die zijn dagen slijt met het geven van lessen Engels en wijnproeven.
Als echte wijnkenner zou hij graag de vinologische leek Jack laten genieten van een perfecte Pinot of een goede Cabernet, en hem behoeden voor goedkope Merlot. Miles heeft het allemaal gepland: het moet een week worden van wijn proeven, lekker eten, beetje golfen, genieten van het mooie weer en vooral veel wijn proeven. Uiteraard verloopt het weekje heel anders dan gepland, want Jack heeft zich ten doel gesteld om in die week tenminste nog één keer (maar liever veel vaker) stevig van bil te gaan en hij is ook vastberaden om hetzelfde voor zijn sombere vriend te regelen. Ze ontmoeten Maya (Madsen) en haar vriendin Stephanie (Oh) die beiden ook het één en ander weten over het edele druivennat. Tussen Jack en Stephanie klikt het meteen en al snel is het lang niet meer alleen wijnproeven wat ze samen doen. Tussen Miles en Maya gaat het allemaal niet zo vlot. Het is wel duidelijk dat ze iets voor elkaar voelen, maar het neerslachtige karakter van Miles maakt het er allemaal niet makkelijker op. Toch komen ze onder het genot van gesprekken over en glazen gevuld met wijn heel langzaam nader tot mekaar. Maar er is nog een lange weg te gaan, en die gaat zeker niet over rozen.
Sideways is een prachtig drama maar ook een heerlijke bitterzoete comedy. Een film die je meer dan 2 uur lang intens laat meeleven met de personages en je laat delen in hun gevoelens van geluk en verdriet. Payne houd zich verre van Hollywoodclichés en stereotypes en dat maakt Sideways tot een vertederende en oprechte film. Uit sympathie voor de hoofdpersonen hoop je vurig op een happy end, maar ook dit filmcliché weet Payne te omzeilen, op een kinderlijk eenvoudige doch briljante manier.
Paul Giamatti is zo'n acteur die je wel herkent van verschillende films, maar wiens naam je dan nog wel eens schuldig moet blijven. Daar lijkt nu definitief verandering in te komen. Vorig jaar was het al genieten van zijn meer dan formidabele vertolking van Harvey Pekar, de cynische en zwartgallige stripschrijver in American Splendor. In deze film schittert hij als de depressieve Miles. Thomas Haden Church is ook al geen bekende naam misschien dat we hem nog het beste kennen als Lowell Mather, de eigenaardige monteur uit de comedyserie Wings. Samen met Virginia Madsen en Sandra Oh zetten deze acteurs vier volstrekt geloofwaardige personages neer.
Sideways is een soort 'coming of age'-film, zoals we ze wel vaker voorgeschoteld krijgen, maar dan over twee mannen van middelbare leeftijd. Toch is deze film zeker niet te bestempelen als oude wijn in nieuwe zakken. Sideways is als een sprankelende, fris fruitig geurende witte wijn met een breed smaakpalet, een goede complexiteit en een eerlijke en soepele afdronk. Wie denkt dat al dat geleuter over wijn maar stomvervelend is en misschien alleen interessant voor vinologen en zelfverklaarde wijnkenners heeft het mis. Zelf kan ik nog geen Merlot van een Chardonnay onderscheiden, maar van deze film heb ik met volle teugen genoten.
