In de jaren vijftig bestond er nog geen orale anticonceptie en raakten nog meer vrouwen ongewenst zwanger dan tegenwoordig. Hoewel dit aantal sinds de introductie van de pil in de jaren zestig aanzienlijk is gedaald, heeft Groot-Brittannië nog steeds het hoogste aantal tienerzwangerschappen van Europa. Vera Drake speelt zich af in 1950, een tijd waarin hormonale zwangerschapspreventie nog niet tot de mogelijkheden behoorde, maar abortus niet zelden heimelijk werd toegepast. Over deze onderwerpen zou gemakkelijk een treurig drama gemaakt kunnen worden. Een verhaal over een jong meisje dat haar kind eigenhandig aborteert, het ter adoptie afstaat of het zonder liefde grootbrengt ligt enigszins voor de hand, maar waarschijnlijk zwaar op de maag. Regisseur Mike Leigh, die de tragiek doorgaans niet schuwt in zijn emotionele sociaal-realistische films, pakt het opvallend zakelijk aan, al gebruikt hij een individuele geschiedenis om de problematiek een gezicht te geven.
Het blijkt een fascinerend relaas. Vera Drake is een deugdzame Britse huisvrouw die de hele dag in de weer is met haar eigen huishouden en dat van anderen. Naast de zorg voor haar man en twee adolescente kinderen, doet ze het huishouden van haar bejaarde moeder en klust ze bij als schoonmaakster bij rijke families. Vera wordt gedreven door haar zorgzaamheid en weet ondanks het harde werken een liefdevolle glimlach op haar gezicht te toveren. Ook zonder het fenomenale acteerwerk van Imelda Staunton is duidelijk dat Vera Drake een goed mens is. Het Britse arbeidershuisje met het groene bloemetjesbehang, de vele kopjes thee die als verlichting worden ingeschonken en de keurige vesten dragen allemaal bij aan een bepaald soort knusheid. Daarmee stelt de film het publiek slim op de proef, want Vera voert onrechtmatig abortussen uit bij vrouwen die dat niet kunnen bekostigen. Ze doet dat vrijwillig, maar is te naiëf om te zien dat iemand anders er flink wat geld aan verdient. Vera heeft geen kwalificaties en is aangewezen op beperkte middelen. Het is een godswonder dat de methode waarbij zeepsop via een rubberslang in de baarmoeder wordt gespoten, zo lang goed gaat. Tot het moment waarop een van haar cliënten bijna sterft aan een infectie en Vera gearresteerd wordt en berecht.
Het is pijnlijk om te zien hoe Veras behulpzaamheid haar in de problemen brengt, hoe onvermijdelijk dat ook is. Ze is zich van geen kwaad bewust en dat maakt de ethische kwestie er niet makkelijker op. Felle tegenstanders van abortus zullen hun beeld van Vera halverwege de film waarschijnlijk hebben bijgesteld, maar ook zij hebben zich goed genoeg kunnen inleven om te beamen dat hier een eerlijk verhaal wordt verteld. Dat is voor een groot deel te danken aan de eerdergenoemde zakelijkheid. Er wordt niks goedgepraat, er worden geen suggestieve uitspraken gedaan. Mike Leigh is meesterlijk in het geven van een totaalbeeld. De vanzelfsprekendheid werkt bijna bevrijdend. Het is weliswaar tekenend dat Vera bij het arriveren van de politie voor het eerst haar glimlach verliest, maar het is aan de andere kant volledig te begrijpen hoe de rechterlijke macht zich een houding geeft. Het is aangrijpend om te zien hoe Vera zich schikt in haar lot, maar het is nog veel ontroerender hoe ze ondanks alles de inspecteur blijft aanspreken met dear.
