De verfilming van Arthur Goldens bestseller Memoirs of a Geisha is gericht aan hetzelfde miljoenenpubliek dat jaarlijks ontelbare boeketromannetjes van mindere allure verslindt. Leden van die doelgroep mogen deze film dan ook eigenlijk niet missen. Het eeuwige discussiepunt bij boekverfilmingen (moet je de film wel of niet los van het romanverhaal beoordelen?) hoeft bij deze film in ieder geval niet ter tafel te komen, want het boek wordt fantasieloos en letterlijk op de voet gevolgd. Eén uitzondering daargelaten: de compromisloos kleffe Amerikaanse focus op de love story doet afbreuk aan het wel degelijk iets genuanceerdere beeld dat de roman schetst van een intrigerende microkosmos binnen het oorlogvoerende Japan van de jaren veertig.
De jonge Chiyo wordt samen met haar oudere zus verkocht als dienstmeisje aan een okiya, een geishahuis. Wat klinkt als een ontsnapping uit het arme vissersdorpje waar ze opgroeide, blijkt allerminst een pretje: bij aankomst in Kyoto volgt een hardhandige scheiding van haar zus en betreedt Chiyo de onbekende wereld van het geishabestaan. Tegelijk met Chiyo maken ook wij kennis met de geishas als Hatsumomo, de leading lady van de okiya, de deur voor haar opent. De glamourvrouw die Gong Li treffend neerzet, blootgesteld aan alle stadse verleidingen zoals drank, drugs en (verboden) romantische escapades, maakt een verpletterende indruk op het plattelandsmeisje.
Om de een of andere reden ervaart Hatsumomo het vloerenschrobbende meisje als een bedreiging en grijpt ze elke kans aan om haar het leven zuur te maken en haar in diskrediet te brengen bij Mother, de eigenaresse van de okiya. Wonder boven wonder komt Mameha, een geisha uit een concurrerende okiya, aan Mother vragen of zij juist Chiyo als leerling mag opleiden. Zij stelt vervolgens alles in het werk om de jonge timide Chiyo om te toveren tot de mysterieuze, verfijnde topgeisha Sayuri. Tegen de achtergrond van de onderlinge competitie in Gion, de geishawijk van Kyoto, volgen we Sayuri in haar veeleisende training.
Tot op dit punt valt Memoirs of a Geisha nog prima te verteren. De opening met voice-over van de oude en wijze Sayuri neem je voor lief, want je oog wordt gestreeld door het waanzinnige kleurgebruik en gelikte camerawerk (Oscars voor art direction en cinematografie: check!). Maar dan, als in een hemelse verschijning, betreedt The Chairman (Ken Watanabe) het doek. In een waas van neerdwarrelende kersenbloesem (die hem blijkbaar sinds The Last Samurai is blijven volgen) vindt dé ontmoeting van de film plaats. Onbereikbare man meets geisha, en de Hollywoodformule vaart verder op de automatische piloot. De rest van het verhaal draait om de romance en de bijbehorende obstakels, terwijl op de achtergrond WOII zich voltrekt.
Een groter, vanaf de eerste beelden ontzettend storend minpunt, vormen de Engelse dialogen die onwennig worden uitgesproken door de Chinese hoofdrolspeelsters. Toch jammer dat een volledig Japanse en Japans sprekende cast er (om begrijpelijke redenen) niet in zat. Dit zou niet alleen de geloofwaardigheid van de Japanse setting ten goede zijn gekomen (het slecht gesproken Engels met een fake Japans accent is niet alleen tenenkrommend maar staat ook de illusie in de weg) maar ook de zweem van geheimzinnigheid rondom de geishas, waar de film het toch van moet hebben.
De broodnodige pit in deze productie komt van Gong Li als de hysterische Hatsumomo die haar territorium wanhopig probeert te verdedigen en Kaori Momoi als Mother, een bitch in ruste. Ziyi Zhang, wier ogen nog vuur spuwden in House of Flying Daggers, maakt van Sayuri een sloom, zwijmelend wicht. Het is zoals Mameha zegt: We dont choose our own destiny. We become geisha because we have no choice. De geisha in wording dient volgzaamheid te leren, die bij Zhang en Yeoh helaas uitmondt in saaiheid.
Een reden om toch naar de bios te gaan is wellicht om je, met hulp van John Williams dromerige soundtrack, even te wanen in een geïdealiseerde versie van het traditionele Japan: een escapistisch universum van theeceremonies, de een na de andere adembenemend prachtig geborduurde kimono en natuurlijk de eeuwig vallende kersenbloesem. Ook de Oscar én BAFTA voor het beste kostuumontwerp zijn meer dan verdiend; wie oog heeft voor ragfijne zijden stoffen, Oosterse patronen en geraffineerde kleurschakeringen is hier aan het goede adres. Ter afsluiting nog een parel van wijsheid uit de mond van Mameha: We create another secret world, a place only of beauty. En dat, niets minder maar ook zeker niets meer, is precies wat Memoirs of a Geisha doet.
