Zoals gebruikelijk zullen de celebritys dit jaar weer met talloze diamanten op hun graatmagere lijfjes over de rode loper paraderen tijdens dat dubieus zelfverheerlijkende Oscarfeestje. Een persoonlijk droomscenario: Blood Diamond wint een Oscar (die kans bestaat, want Leonardo DiCaprio is genomineerd) en in het bedankwoordje klinken idealistische woorden: Diamanten worden door bloedvergieten gewonnen!. Een hard cut naar de glimmende Renée Zellweger, die met een beschaamde blik op haar poezelige gezichtje de handen over een 18 karaats diamanten ketting laat glijden. Gegniffel op de achtergrond; Renée staat plotseling op en proclameert: Nooit meer zal ik diamanten dragen. Geen bloed aan mijn lijf! Er klinkt gejuich; mensen gaan staan; diamanten verdwijnen in de prullenbak; Hollywood stuurt 75 procent van zijn inkomsten naar Sierra Leone en de wereld is in vrede.
Droom maar lekker verder. We moeten het doen met de film. Gelukkig maakt die een hoop goed. Razend scherp schiet hij door het beeld: tijdens de achtervolgingscènes is DiCaprio als een god. Blood Diamond krijgt het voor elkaar niet alleen cinematografisch opwindend te zijn, maar ook een fysieke acteerprestatie uit Leo te trekken zoals tot dusver alleen Martin Scorsese dat kon. Credits gaan ook naar heerschap DiCaprio zelf, want hij laat wederom zien dat hij van alle markten thuis is - accenten incluis. Maar genoeg over de acteerprestaties (voor de goede orde: ook Connelly en Hounsou zijn in optima forma), het gaat hier om een bijzonder ambitieuze film die veel meer te vertellen heeft.
Blood Diamond laat de donkerste kant van Afrika zien; verwacht hier dus geen National Geographic-materiaal of een melancholische Meryl Streep die Aaaaafrica zo mist. Nee: het is het oog om oog, tand om tand in de wereld van Blood Diamond. Sierra Leone is de poel des verderfs waarin de film zich afspeelt. Hier worden kinderen neergeschoten, vrouwen verkracht en vrienden door elkaar afgeslacht. Ironisch genoeg komen ook s werelds mooiste stenen uit deze regio en een foutloze diamant is dan ook de MacGuffin in kwestie. Politieke intrige is prominent aanwezig; bekend terrein dus voor degenen die The Constant Gardener of Hotel Rwanda hebben gezien. De uiteindelijke boodschap is in Blood Diamond echter wat zwart-witter en naast maatschappijkritiek is het ook gewoon een spannende actiefilm.
En aan wervelende actie geen gebrek: superlatieven schieten tekort om de gruwelen te beschrijven die hier de revue passeren. Het is even wennen, want hoe graag je de actie ook wil zien, de vieze smaak raak je niet kwijt: we zijn hier getuige van enorme misdaden tegen de mensheid. En juist dit maakt Blood Diamond zo goed: er worden geen doekjes om gewonden wat betreft het ingenomen standpunt tegenover het westers imperialisme en de smacht naar geld van Afrikanen en westerlingen. Het gelikte uiterlijk doet niks af aan de boodschap die de film heeft: kapitalisme, in welke vorm dan ook, heeft altijd winners en verliezers. In Blood Diamond eindigen de verliezers zonder ledematen in een greppel en baden de winners in jacuzzis op een tropisch eiland. Zo scherp zijn de verschillen en zo hard dringt door dat dit wel eens heel goed de realiteit kan zijn.
Het typische Hollywoodsausje waarin Blood Diamond heerlijk lang heeft mogen sudderen voorkomt echter dat de film de status van ware klassieker krijgt: uiteindelijk leert de Hollywoodformule ons dat naastenliefde alle gruwel kan overkomen. Het einde is dan ook bizar optimistisch. Valt Blood Diamond daarmee zelf ten prooi aan de zo sterk geuite maatschappijkritiek? Dat valt wel mee. De kijker is murw na twee uur geweld en heeft een happy ending best verdiend. Toch knaagt het gevoel dat Blood Diamond werkelijk een meesterwerk had kunnen zijn als het maar de moed had gehad zijn boodschap tot aan het einde door te drukken. Geestverwant The Constant Gardener was wat dat betreft duidelijker en misschien ook beter: you can get a man out of Africa, but you can never get Africa out of a man. Gelukkig overkomen het puike acteerwerk, de wervelende plaatjes en een grotendeels prima scenario de meeste struikelblokken, maar als historisch eikpunt zal Blood Diamond niet beklijven. Hooguit zal DiCaprio de Oscar winnen en over een paar jaar aan zijn kinderen een idealistische anekdote vertellen. Godzijdank is het beeldje verguld en niet ingelegd met diamanten.
