Michael Clayton
Recensie

Michael Clayton (2007)

Ietwat conventionele, maar regelmatig effectieve thriller met een boodschap en goed acteerwerk.

in Recensies
Leestijd: 3 min 21 sec
Regie: Tony Gilroy | Cast: George Clooney (Michael Clayton), Tom Wilkinson (Arthur Edens), Tilda Swinton (Karen Crowder) e.a. | Speelduur: 119 minuten | Jaar: 2007

Section Eight, het productiebedrijf van George Clooney en Steven Soderbergh, werd in 2001 opgericht met als doel om per vijf films één grote commerciële hit te maken, zodat er geld was om telkens vier andere, wat experimentelere films of prestigefilms te maken (het soort films dat het goed doet bij critici en prijsuitreikingen). Samen maakten ze de Ocean’s Eleven/Twelve/Thirteen-hitserie en tussendoor hield Soderbergh zich bezig met persoonlijke experimenten, al dan niet met Clooney in een hoofdrol. Clooney legde zich vooral toe op prestigefilms als Syriana en Section Eights beste film tot nu toe: Good Night, And Good Luck. Deze films waren in 2005 samen goed voor acht Oscars.

Michael Clayton, het regiedebuut van Tony Gilroy (hij schreef o.a. de scripts voor de Bourne-trilogie) is ook zo’n prestigefilm die door de Amerikaanse critici wordt geprezen. Er wordt al gesuggereerd dat Clooney een goede kans maakt op een Oscarnominatie. Toch is het niet de opzet om enkel het aanzien van Clooney & co. te vergroten. Hoewel dat in het achterhoofd misschien een rol zal spelen, zijn de makers zeer oprecht in hun streven om in hun ogen belangrijke thema’s aan te kaarten en maatschappelijke kritiek te leveren, zonder de amusementswaarde uit het oog te verliezen of teveel met opgeheven vinger hun boodschap over te brengen.

In Michael Clayton wordt immoreel winstbejag van grote bedrijven aangepakt, en eind hoe ver mensen kunnen gaan om hun macht en status te behouden. Clooney speelt het titelpersonage, een gedesillusioneerde ‘probleemoplosser’ bij het grote advocatenkantoor Kenner, Bach & Ledeen dat U/North, een ander reusachtig bedrijf, vertegenwoordigt. U/North is verwikkeld in een gigantische rechtszaak met een aantal boerenfamilies die menen dat hun grond ernstig vervuild is door chemicaliën van U/North. Probleem is dat topadvocaat Arthur Edens, die deze zaak behandelt, tijdens een belangrijke vergadering plots een gepassioneerde speech over de zin van het leven afsteekt, zijn kleren uittrekt en de sneeuw in rent.

Clayton moet uitzoeken waarom Edens dit gedaan heeft en er voor zorgen dat deze óf bij zinnen komt en de rechtszaak weer op zich neemt, óf er zo ver mogelijk vandaan blijft en na zijn ‘openbaring’ niet opeens de boerenfamilies gaat representeren. Waar echter niet op gerekend wordt, is dat Michael Clayton zelf langzamerhand van overtuiging en loyaliteit aan het veranderen is. Helaas wordt de exacte motivatie voor zijn omslag nooit echt duidelijk, hoewel de film toch vol zit met allerlei voor de plot onbelangrijke details en scènes over zijn privé-leven.

Ondanks al deze zijstappen is Michael Clayton heel lang best spannend en dat is een van de grootste krachten van de film, samen met het uitstekende acteerwerk. Clooney doet zijn Oscarwinnende rol uit Syriana nog eens dunnetjes over en Sidney Pollack is wederom prima als een aardige, maar hypocriete en eigenlijk verachtelijke baas, zoals hij dat ook in o.a. Eyes Wide Shut was. Maar de show wordt gestolen door twee anderen: Tilda Swinton als de verdorven bedrijfsadvocate die verzwolgen wordt door haar eigen ambitie, en Tom Wilkinson in de rol van Arthur Edens.

Met enkel zijn stem maakt Wilkinson van de openingsscène meteen al de beste scène van de hele film. Terwijl we Clooney zien, horen we Wilkinson in een enorm tempo een speech vol passie en betekenis geven, die later de speech blijkt te zijn tijdens zijn openbaring/inzinking. Deze intensiteit komt jammer genoeg eigenlijk nooit echt meer terug, ondanks dat de spanning in de derde akte flink wordt opgevoerd en naar de climax wordt toegewerkt.

De aandacht die besteed wordt aan details en karakteruitdieping is erg prettig, maar kan niet verhullen dat het uiteindelijke verhaal wat conventioneel is. De pretentie van grootse cinema die regisseur/schrijver Tony Gilroy toch wel een beetje heeft, wordt niet helemaal waargemaakt. In een écht goede film zou de uitspraak die Clooney aan het einde van de film aan Swinton citeert daadwerkelijk impact hebben.