Als je iets hebt gadegeslagen en denkt te weten wat er is gebeurd, hoe zeker kan je daar dan over zijn? Is er niet eigenlijk iets heel anders gebeurd? Is jouw perceptie niet gekleurd? Kun je wel omgaan met wat je gezien denkt te hebben en hoe beïnvloedt dat jouw interpretatie van het gebeurde? Dergelijke vragen zijn niet alleen cruciaal voor de personages uit Ian McEwans boek Atonement, maar ook voor de kijker van de verfilming daarvan. De toeschouwer moet zich voortdurend afvragen of de dingen die hij gezien heeft wel de werkelijkheid is.
In de warme zomer van 1935 leidt de familie Tallis een luxe leventje op het platteland van Engeland in hun grote landhuis en omliggende landerijen. Oudste zus Cecilia heeft speelse ruzie met knechtszoon Robbie Turner, maar de dertienjarige Briony die daar getuige van is, ziet er iets veel kwaadaardigers in. Vervolgens onderschept ze een aan Cecilia gericht briefje van Robbie dat hij nooit wilde versturen of afgeven, en aanschouwt zij hoe de twee jonge geliefden de liefde bedrijven in de bibliotheek van het grote huis.
De beginnende puber kan nog niet op de juiste manier interpreteren wat zij ziet, waardoor misverstand op misverstand wordt gestapeld. Brionys eigen ingewikkelde gevoelens voor Robbie zitten bovendien in de weg en ze vindt dat het tijd wordt dat hij verdwijnt. Als op een nacht een vreselijke misdaad op het landgoed wordt gepleegd, is zij de enige die de dader gezien heeft. In plaats van deze aan te wijzen, grijpt zij haar kans en beschuldigt Robbie, die daardoor in de gevangenis verdwijnt en van Cecilia wordt gescheiden.
Het tweede deel van de film speelt zich af in 1940. De Tweede Wereldoorlog is losgebarsten en Robbie gaat het leger in terwijl Cecilia verpleegster wordt. Briony ziet inmiddels in wat zij hen heeft aangedaan, maar ondanks haar pogingen tot boetedoening en toenadering is haar relatie met haar oudere zus nog altijd beneden vriespunt. Het dramatische verhaal eindigt op een zeer opmerkelijke en gewaagde manier. Niet iedereen zal hier blij mee zijn, maar de kern van het einde van het boek is intact gebleven. Dus veel waardering van de kant van de McEwanfans waarschijnlijk.
Over het prachtige, weelderige camerawerk zal geen onenigheid ontstaan, want de schoonheid ervan valt nauwelijks te betwisten. Het past bij de groots opgezette liefdestragedie, en de beelden zijn vooral in de eerste helft om de vingers bij af te likken. Toch komt het meest indrukwekkende stuk camerawerk pas laat in de film, als bijna vijf minuten lang de chaos, het Engelse verlies en de pijnlijke aftocht bij het strand van Duinkerken in één enkel shot worden vastgelegd. Adembenemend.
Keira Knightley is perfect gecast als Cecilia, al is het maar omdat zij de vormloze jurken van die tijd zo goed kan dragen dat het lijkt alsof ze ervoor gemaakt is. James McAvoy biedt prima tegenwicht als Robbie en bewijst dat hij niet voor niets de afgelopen jaren verscheidene prijzen voor beste nieuwkomer heeft gekregen. De verschillende actrices die Briony spelen doen het niet slecht, maar kunnen zich toch niet echt onderscheiden en dat is een kleine zwakte van de film.
De muziek is over het algemeen niet heel bijzonder, maar wordt hier en daar versterkt door het indringende getik van een typmachine, wat de spanning opvoert en een geheel eigen identiteit aan de soundtrack geeft. Samen met het sterke, intelligente verhaal, het goede acteerwerk, het magnifieke camerawerk en de sterke montage levert dit een meeslepende en grootse film op, zoals we die van Europese bodem toch niet zo heel vaak zien. Daarnaast is Atonement ook een grote kanshebber bij de komende Oscaruitreiking, gezien de historische setting, het uiterlijk en het liefdesdrama.
