De Mexicaanse scenarist Guillermo Arriaga heeft zeer creatieve en originele werken op zijn naam staan: Babel, 21 grams, Amores Perros en The Three Burials of Melquiades Estrada. Met The Burning Plain neemt hij ditmaal zelf de regie in handen en doet dit fantastisch. Het verhaal, de karakters en het robuuste landschap spatten van het filmdoek af.
The Burning Plain is het soort film waarvan je het als recensent spijtig vindt dat je je aan een bepaalde gedragscode dient te houden. Geef je teveel weg, dan is het verrassingseffect weg dat Arriaga met zoveel precisie heeft opgebouwd. Geef je te weinig, dan lijkt het een indie die toevallig boven het maaiveld uitsteekt omdat steractrice Charlize Theron er aan mee wilde werken. Dat dit niet waar is, kan met stellige zekerheid worden gezegd. Theron is zeker een stuwende kracht, maar dat zijn de andere acteurs, de plotelementen en de cinematografische keuzes ook. Het is deze synergie die The Burning Plain tot grote hoogte doet stijgen.
Charlize Theron speelt Sylvia, een jonge restaurantschef die maar niet lief kan hebben. Meer dan seks kan ze mannen niet geven. Ze leeft een oppervlakkig en eenzaam bestaan in een grijze stad aan de Pacific. Haar leven krijgt een vreemde wending als een onbekende Mexicaanse man haar gaat stalken. Ook is er een verhaallijn van de jonge Mexicaanse Mariana die bij haar vader leeft. Samen met hem en zijn vriend hebben ze een goed leven door landbouwgrond met pesticiden te besproeien vanuit een vliegtuigje. Haar leven valt in duigen wanneer haar vader neerstort. Tot slot is er een plot over twee pubers, Santiago en Maria, die met elkaar in aanraking komen nadat haar moeder en zijn vader zijn overleden. Hun ouders hadden een affaire en ook zij worden in het droge grensstadje Las Cruces op elkaar verliefd, tot grote woede van Marias vader.
De setting van de verhalen bestaat uit Oregon en de woeste landschappen van de Chihuahuawoestijn in New Mexico. Vanaf het openingsshot, waarin een grote Amerikaanse trailer in deze woestijn wordt opgeblazen, lukt het Arriaga je in zijn filmwereld mee te sleuren. Hij is met recht een verhalenverteller. Zijn manier van verhalen vertellen is verfrissend. Geen personageontwikkeling omdat dit volgens scenariogoeroe Syd Field nou eenmaal móét, maar enkel wat werkt voor het verhaal. Arriaga zegt hierover: Als ik zou vertellen hoe ik in Mexico ben opgegroeid zou ik kunnen beginnen met mijn grootvader en dan verder gaan met mijn zoon. Op deze manier verhalen vertellen is natuurlijk, maar deze benadering wordt in film lang niet altijd gebruikt. Het is door deze hink-stap-sprongmanier van vertellen dat de afgebrokkelde verhaallijnen tot driekwart van de film een geheim blijven. Wat niet wil zeggen dat het einde een open boek is en kan worden overgeslagen. Integendeel, het einde raapt de losse eindjes bijeen en bundelt het tot een prachtige climax over vergiffenis.
The Burning Plain is een film met klasse die nergens verveelt. Aanvankelijk lijkt de rol van Charlize Theron, die hier net zo goed speelt als in Monster, erg veel op die van Bill Murray in Lost in Translation wat de film een ietwat saaie start geeft. Ze is een mistroostig hoopje mens in een treurige omgeving. Naarmate het verhaal zich ontvouwt komt haar ware aard naar boven en is enige vergelijking met de hierboven genoemde (naar mijn mening gekunstelde) film gelukkig nergens meer te vinden.
Zonder al teveel te verklappen is enkel en alleen de liefdesaffaire van Kim Basinger en de Portugese Joaquim De Almeida in de smerige trailer het bekijken van de film meer dan waard. Zonder woorden of enige opsmuk zijn acteerwerk en cinematografie van de bovenste plank. Het is een puzzel waarvan je met tegenzin met het laatst overgebleven stukje het grote geheel compleet maakt.
