Misschien wel een van de opmerkelijkste literaire successen van de laatste jaren is de postuum verschenen Millennium-reeks van de Zweedse auteur Stieg Larsson. De lijvige boekenreeks, die gezamenlijk meer dan vijftienhonderd paginas omvat, lijkt op het eerste oog niet meer te zijn dan een degelijke Scandinavische thriller. Toch ontpoppen de boeken zich gaandeweg als een verslavende leeservaring, een ontwikkeling die naast de prettige schrijfstijl van Larsson grotendeels te maken zal hebben met het fascinerende personage Lisbeth Salander. Een groot deel van het welslagen van de verfilming hing dan ook af van de juiste invulling van dit personage.
Regisseur Niels Arden Oplev heeft wijselijk besloten de rol van Salander iets te vergroten ten opzichte van de boeken, waarin ze pas later écht op de voorgrond treedt en er meer duidelijk wordt over haar achtergrond. Toch draait ook de film in eerste instantie vooral om de linkse journalist Mikael Blomkvist die net ontslag heeft genomen bij het economische tijdschrift Millennium vanwege een verloren rechtszaak. Al snel wordt Blomkvist echter in de arm genomen door de Zweedse zakenman Henrik Vanger, directeur van het invloedrijke Vangerconcern. Vanger vraagt Blomkvist onderzoek te doen naar de verdwijning van zijn nichtje Harriët Vanger, van wie al veertig jaar geen spoor is vernomen.
Blomkvist krijgt tijdens zijn onderzoek hulp van Lisbeth Salander, een jonge maar uiterst bedreven hacker die geïntrigeerd raakt door Blomkvist en de verdwijningszaak waar hij mee bezig is. Salander, die volledig in het zwart gekleed gaat en meerdere piercings en tatoeages op haar lichaam heeft laten plaatsen, is het interessantste personage in de film. Ze is overduidelijk getraumatiseerd door een gebeurtenis in het verleden en heeft vrijwel alle contacten met haar omgeving afgesloten. Salander staat zelfs onder curatele en in de relatie met haar curator Nils Bjurman wordt duidelijk dat zij niet met zich laat sollen. Samen met Blomkvist probeert ze het mysterie naar de verdwijning van Harriët Vanger te ontrafelen en stuit ze op allerlei onthutsende familiegeheimen.
De verfilming van Mannen Die Vrouwen Haten is zon zeldzaam voorbeeld waarbij de scenarioschrijvers in de bewerking van het bronmateriaal alle juiste keuzes hebben gemaakt. Om een boek van vijfhonderdzestig paginas terug te brengen tot een tweeënhalf uur durende speelfilm, moesten vanzelfsprekend harde beslissingen worden genomen. Zo zijn, naast de grotere aandacht voor de psychologische achtergrond van Lisbeth Salander, de eerste honderd paginas van het boek, waarin Mikael Blomkvist wordt veroordeeld wegens smaad tegen de zakenman Hans-Erik Wennerström, samengevat in tien minuten, waardoor de film aan tempo wint en er snel kan worden begonnen met de zoektocht naar Harriët Vanger. Daarnaast zijn ook de vele affaires die Blomkvist in de boeken met zijn vrouwelijke tegenspelers aanging, wijselijk tot een minimum teruggebracht.
Het enige dat je de film wellicht kwalijk zou kunnen nemen is dat het nooit meer wordt dan een professioneel gemaakte thriller. Dat zou echter misplaatste kritiek zijn, omdat de film ook nooit pretendeert iets anders te zijn. De kijker blijft de volle speeltijd geboeid door het verhaal, waarbij het helpt dat de toeschouwer nooit meer weet dan de twee hoofdrolspelers. Hierdoor word je zelf uitgedaagd mee te puzzelen aan de oplossing van het raadsel. Tel daar de ingetogen regie van Oplev en de uitstekende hoofdrolspelers Michael Nyqvist en vooral Noomi Rapace bij op en je hebt een van de beste thrillers van de laatste jaren die niet alleen recht doet aan de boeken van Stieg Larsson, maar de Amerikaanse cinema ook een lesje leert hoe een effectieve en uitdagende thriller te maken.
Lees hier het FilmTotaal-interview met regisseur Niles Arden Oplev.
