John Rabe
Recensie

John Rabe (2009)

Reconstructie van het beleg van Nanking, vlak voor de Tweede Wereldoorlog, moet het vooral hebben van zijn voorbeeldige hoofdrolspeler Ulrich Tukur.

in Recensies
Leestijd: 2 min 48 sec
Regie: Florian Gallenberger Cast: Ulrich Tukur (John Rabe), Steve Buscemi (Robert Wilson), Daniel Brühl (Georg Rosen), Anne Consigny (Valerie Dupres) e.a. | Speelduur: 134 minuten | Jaar: 2009

Het verhaal van John Rabe is er een dat verteld moet worden. De Duitse zakenman die als hoofd van Siemens China in Nanking, vlak voor de het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, een grote rol speelde bij het verhinderen van Japanse oorlogsmisdaden is misschien wel een net zo aansprekend personage als Oskar Schindler. Maar waar Schindler als een held wordt herinnerd in de geschiedenisboeken, werd het verhaal van Rabe, die veel meer mensenlevens in veiligheid bracht dan Schindler, vergeten. Met deze film krijgt hij het eerbetoon dat hij verdient.

Rabe komt in het begin van de film over als een gewiekste zakenman die weinig respect heeft voor de lokale bevolking. Hij ergert zich nog wel eens aan de Chinezen en mist de Duitse ‘Gründlichkeit’. Daarnaast is hij overtuigd aanhanger van de nationaal-socialistische partij. In 1937 wordt Rabe als directeur van Siemens China opgevolgd door Werner Fliess, die van het thuisfront opdracht heeft gekregen de fabriek te sluiten. Zover komt het echter niet, omdat de Japanners tijdens het afscheidsdiner van Rabe met een luchtaanval beginnen. Rabe handelt snel en besluit te schuilen onder een immense nazivlag die de Japanners moet laten weten dat ze hier met bondgenoten te maken hebben.

Als de eerste schok achter de rug is en Rabe ziet wat de Japanners in Nanking hebben aangericht, besluit hij, mede onder druk van andere westerlingen in Nanking, een veiligheidszone in te stellen, waar de Japanners niet mogen komen. Er gaat veel mis in die zone, van plunderingen tot verkrachtingen, maar het stelt Rabe wel in staat de levens van tweehonderdduizend Chinezen te redden, die anders geen kans hadden gehad tegenover de Japanse gewelddadigheden.

Net als in zijn vorige – onderschatte - film Shadows of Time schuwt regisseur Florian Gallenberger het grote gebaar niet. John Rabe is opgebouwd als een film uit het klassieke Hollywoodsysteem, vol weelderige kostuums, massascènes en de onvermijdelijke violen. Hoewel dat voor sommigen misschien te kitscherig en sentimenteel is, werkt het net als in Shadows of Time verrassend goed. Het sentiment komt oprecht over en de fenomenale Ulrich Tukur, die Rabe neerzet als een vastberaden, rechtlijnige man die zich ontwikkelt tot held tegen wil en dank, trekt de kijker al snel het verhaal in. Ook de grootschalige actiescènes kunnen zich meten met Hollywood, wat toch een prestatie is voor een Europese film.

Helaas is Gallenberger echter niet zo’n goede scenarist als hij regisseur is. Het scenario staat bol van de verkeerde keuzes die de film bijna nog weten te verpesten. Zo worden de Japanners wel heel clichématig neergezet als het ultieme kwaad, wat op den duur gaat storen en je gedachten doet afdwalen naar het veel genuanceerdere Letters from Iwo Jima van Clint Eastwood. Daarnaast verplaatst hij het narratief te vaak van zijn hoofdpersoon naar de andere personages in de film, die veel minder interessant zijn dan Rabe zelf en ook niet allemaal even goed uit de verf komen. Dat is jammer aangezien de film in potentie tot een meesterlijke film had kunnen uitgroeien. Hoewel John Rabe dat nu niet is geworden, verdient de film het toch een groot publiek aan zich te binden omdat het op respectvolle wijze een onderbelicht hoofdstuk uit de geschiedenis terecht onder de aandacht wil brengen.