Ooit was Law Abiding Citizen een project waar filmliefhebbers reikhalzend naar uitkeken. Regisseur Frank Darabont (The Shawshank Redemption) was toen nog aan de film verbonden, die werd omschreven als een spannende thriller over de corrupte elementen van de rechtsstaat. Toen Darabont het project al snel verliet vanwege de welbekende creatieve meningsverschillen, werd duidelijk dat de thrillerelementen belangrijker zouden worden dan de morele dilemmas van het verhaal. Dat is dan ook precies wat er is gebeurd in deze opmerkelijk sadistische film, met een onrealistisch plot en karikaturale personages.
Het begint meteen al weinig subtiel. Clyde Shelton heeft een vrouw en een dochtertje en lijkt alles in het leven op orde te hebben. Dan wordt echter ingebroken in zijn huis, waarbij hij moet toekijken hoe zijn vrouw en dochtertje worden vermoord. Het duurt niet lang voor de moordenaar is opgepakt en advocaat Nick Rice de kans heeft deze Clarence Darby op te sluiten. Hij kiest echter voor een deal met de verdachte omdat deze in ruil voor strafvermindering bereid is te getuigen tegen een belangrijkere crimineel. Shelton, ernstig getraumatiseerd door deze gang van zaken, zint op wraak en voltrekt een bijzonder uitgekiend vergeldingsplan, waarbij iedereen die iets met zijn zaak te maken heeft gehad op gruwelijke wijze om het leven wordt gebracht.
Het morele dilemma in het scenario van Kurt Wimmer ligt voor het oprapen. Mag iemand het recht in eigen hand nemen, nadat hij zo onrechtvaardig is behandeld door het systeem? Het is een aardige vraag die het traditionele verwachtingspatroon van de kijker moet doorbreken, maar dit wordt vervolgens zo slecht uitgewerkt dat de potentie bij lange na niet wordt benut. Door van Clyde Shelton, met wie de kijker wordt uitgenodigd zich te identificeren, een wraakzuchtige moordmachine te maken die voor niets en niemand terugdeinst, wordt het je onmogelijk gemaakt sympathie voor hem te voelen. In een van de eerste scènes van de film zien we hem op zeldzaam sadistische wijze een man vermoorden, en vanaf dat moment daalt de sympathie voor Shelton tot een absoluut nulpunt.
Dit had geen onoverkomelijk probleem hoeven te zijn als de rest van de film zich als een degelijke thriller zou ontwikkelen. Helaas lukt ook dat niet. In hun nobele streven het rechtssysteem aan de kaak te stellen zonder het grote publiek uit het oog te verliezen, zorgen Kurt Wimmer en regisseur F. Gary Gray ervoor dat de hele film een belachelijke vertoning wordt. Het verhaal hangt van de ongeloofwaardigheden aan elkaar en de serieus bedoelde maatschappijkritiek voelt als een verplicht nummertje dat overkomt als excuus om zo veel mogelijk sadistische martelpraktijken te introduceren. Daar kunnen ook Jamie Foxx en Gerard Butler, die beiden op de automatische piloot acteren, weinig aan veranderen.
Is er dan helemaal niets positiefs te melden over Law Abiding Citizen? Met uitzondering van het innovatieve camerawerk van Jonathan Sela, die met zijn stijl teruggrijpt op klassieke film noirs, helaas heel weinig. Law Abiding Citizen is een film die we het best maar zo snel mogelijk moeten vergeten.
