Terry Gilliam heeft een indrukwekkend oeuvre. Hij begon ooit als animator bij Monty Pythons Flying Circus, schreef mee aan of regisseerde de films van deze groep komedianten en begon daarna een eigen carrière als regisseur. Met titels als Brazil, The Fisher King, Twelve Monkeys en Fear & Loathing in Las Vegas onderscheidde hij zich als een originele auteur met een geheel eigen visuele stijl en kenmerkende fantasie. Het afgelopen decennium leek hij de weg echter kwijt te zijn met een project dat hem uit handen werd genomen door de studio (The Brothers Grimm) en een persoonlijk project waar alleen echte diehardfans mee uit de voeten konden (Tideland). Maar nu, op de valreep, is hij weer in topvorm met zijn beste film in jaren.
Het ging hem allesbehalve makkelijk af. Tijdens het filmen overleed hoofdrolspeler Heath Ledger. Gilliam loste dit op door het script te herschrijven zodat het laatste werk van Ledger intact bleef en andere acteurs voor hem invielen waar dat nodig was. In het imaginarium van Doctor Parnassus worden fantasieën werkelijkheid. Elke keer dat Ledgers personage Tony erin stapt, krijgt hij een ander voorkomen. De ene keer is dit Johnny Depp, de andere keer Jude Law en Colin Farrell doet ook een duit in het zakje. Dit concept sluit heel goed aan bij Tonys karakter hij doet zich namelijk voortdurend anders voor dan hij werkelijk is.
Doctor Parnassus is oud, heel oud. Honderden jaren. Hij sloot namelijk ooit een weddenschap af met de duivel over de kwestie of het vertellen van verhalen en het prikkelen van de fantasie belangrijker zijn dan angst en verleiding. Wie het eerst twaalf zieltjes met zijn methode kon veroveren zou de weddenschap winnen. Parnassus versloeg de duivel en kreeg het eeuwige leven en andere krachten. Hij werd echter verliefd en wilde weer jong zijn. De duivel gaf hem een nieuw leven, in ruil voor het leven van zijn eerstgeborene zodra deze zestien zou zijn. Valentina, Parnassus dochter, is dat bijna en de duivel komt weer langs om Parnassus opnieuw een deal aan te bieden: wie het eerst vijf zieltjes wint, krijgt Valentina. Met behulp van de vreemdeling Tony en zijn krachten om de verbeelding van mensen werkelijkheid te laten worden in zijn imaginarium, gaat Parnassus de strijd aan.
Tom Waits steelt de show als de duivel die vooral wil spelen met Parnassus, die winnen eigenlijk helemaal niet zo belangrijk vindt. Met zijn lage, ruige stemgeluid, markante kop en aparte uitstraling is hij perfect gecast. Hij heeft duidelijk plezier met zijn rol en dat straalt van het scherm af. Ledger is ook goed op dreef en laat ook in deze film nog eens merken wat een talent er verloren is gegaan. Johnny Depp, Jude Law en Colin Farrell doen hun best, maar blijven toch in zijn schaduw staan.
Toch is er in de film niks terug te zien van de problemen tijdens de productie. Gilliam heeft deze aangegrepen om een ander soort film te maken en het eindproduct lijkt precies alsof het zo bedoeld is. De transities tussen de acteurs in de echte en imaginaire werelden komen natuurlijk over en de illusie is compleet. The Imaginarium of Doctor Parnassus dient geïnterpreteerd te worden zoals hij uiteindelijk is, niet zoals hij ooit bedacht was.
Het eindresultaat is een heerlijke sfeervolle film met een prachtige vormgeving en mooie fantasieën die tot de verbeelding spreken. Archetypische kwesties als goed tegen kwaad en god tegen de duivel krijgen een nieuwe, originele invulling in dit verhaal waarin het vertellen van verhalen wordt opgezet tegen angst en verleiding. De dialogen van onder anderen Waits en de lilliputter die Parnassus vergezelt zijn vaak erg geestig. Gilliam geeft weer eens blijk van een fantastische visie en heeft geen 3D nodig om je onder te dompelen in zijn sprookjeswereld.
