Het einde van een eenentwintigste-eeuws fenomeen, maar nog even niet. De nieuwste Harry Potterfilm is slechts de helft van de ontknoping en dat is het grootste probleem van de film. Hij voelt niet af en duurt als afzonderlijk deel te lang. Maar, 'elk nadeel heb z'n voordeel': er is nu nog meer ruimte voor de sfeer en de personages, die er anders niet geweest was. Een definitief oordeel is pas te vellen als de film samen met deel twee gekeken kan worden.
Derhalve is het aantal sterren onderaan deze recensie een tijdelijk oordeel. Want in wezen is dit een halve film, die ook zo gestructureerd is. Hierdoor bestaat de film grotendeels uit de opmaat tot de climax die pas op 14 juli 2011 zal volgen. Het einde valt niet eens echt een cliffhanger te noemen - daarvoor is het te veel een losstaande scène - de film is simpelweg op de helft (of tweederde) van het verhaal afgelopen. Dat het boek zo in elkaar zit is geen excuus, een film moet in principe op zichzelf kunnen staan.
Een ander nadeel is de lengte. Ondanks dat er slechts een deel van het boek verfilmd is, wordt daar wel twee en een half uur voor uitgetrokken. Een deel van die tijd wordt besteed aan een reeks repetitieve scènes waarin Harry, Hermione en Ron op zoek zijn naar de Horcruxes. Aangezien dit uiteindelijk resulteert in een andere zoektocht, die naar de Deathly Hallows uit de titel, komt dit gedeelte ietwat doelloos en overbodig over, zeker doordat de drie jonge tovenaars zelf ook niet weten waar ze naar op zoek zijn. Het verhaal komt bijna tot stilstand in dit gedeelte van de film. Het levert zowel frustrerende als mooie momenten op.
De motivatie voor Ron om hun queeste (tijdelijk) op te geven is bijvoorbeeld even stupide als cliché, en voelt aan als het onnodig ophouden van de plot. Maar dat maakt wel de tedere scène mogelijk waarin Harry en Hermione, in een moment van wanhoop, even met elkaar dansen op Nick Caves Oh Children. Bijzonder, juist omdat het helemaal niets toevoegt aan het verhaal maar wel aan de personages, op een manier die je zelden ziet in grote Hollywoodfilms. En zo is de onhandige, onevenwichtige structuur tegelijk een zegen en een vloek.
Het is overigens niet zo dat de hele film uit mooi donker gefilmde scènes bestaat waarin het trio moedeloos rondhangt in bossen. Daar komen de drie pas terecht na onder andere een fantastische openingsscène, waarin Voldemort en cohorten zijn plannen bespreken, en een enerverende actiescène die kort daarop volgt. Ook sterk is een latere infiltratie van het Ministerie, dat inmiddels veranderd is in een fascistisch bolwerk waarin halfbloed tovenaars worden veroordeeld voor hun menselijkheid en de posters aan de muur duidelijk geïnspireerd zijn op de jaren dertig van de twintigste eeuw.
De drie hoofdrolspelers zijn door de jaren heen beter gaan acteren, maar als ze zonder alle bekende bijrollen een deel van de film op eigen schouders moeten dragen, is Emma Watson de enige die daar daadwerkelijk tegen is opgewassen. Te midden van het gros van de acteurs dat de Engelse filmwereld rijk is, blijven Radcliffe en Grint toch de minst getalenteerde castleden, hoewel hun acteren adequaat te noemen is.
Vanaf de eerste scène is de dreiging duidelijk. De duistere filmstijl van regisseur Yates is een voortzetting van de vorige Harry Potterfilm, ditmaal met hulp van Eduardo Serra, de afgelopen tien jaar de vaste cameraman van de onlangs overleden Franse cineast Claude Chabrol. Hij zet meteen de toon, maar de voortdurende aanslagen van de Death Eaters worden op een gegeven moment een herhalingsoefening. We hoeven heus niet elk moment eraan herinnerd te worden dat de drie tieners in levensgevaar en op de vlucht zijn; daar mocht best een scène of twee minder aan besteed worden.
Het is dit repetitieve karakter van Harry Potter and the Deathly Hallows: Part I dat de beslissing om het boek in tweeën te splitsen (en daar ruim de tijd voor te nemen) allesbehalve rechtvaardigt. De film heeft nu toch iets weg van een lange voorbereiding op deel twee. Gelukkig valt er tijdens deze warming-up nog best veel te genieten, in ieder geval genoeg om tegen de tijd dat Part II volgende zomer in de bioscoop draait deze film nog eens te revalueren als onderdeel van één geheel.
