Vers van het Cannes filmfestival komt de nieuwste film van David Cronenberg naar Nederland. In Cannes was het de film die misschien wel het meest de meningen verdeelde. Sommigen noemden het een nieuw meesterwerk van de Canadees, anderen zijn slechtste film ooit. In een peiling van Amerikaanse critici belandde de film in de top tien, maar prijkte ook bovenaan een lijst van teleurstellingen. De vorige film van de regisseur, A Dangerous Method, riep ook al gemengde reacties op en Cosmopolis lijkt van al zijn films nog het meest daarop. Wederom krijgen we mensen voorgeschoteld die lange gesprekken voeren over complexe concepten, maar dit keer in een limousine in de nabije toekomst.
Net als in zijn vorige film zijn de conversaties zelf helemaal niet zo complex. Een aantal interessante filosofische ideeën passeert de revue, maar inhoudelijk blijft het beperkt tot enkele soundbites. Een context wordt nooit echt geboden, de filosofie blijft vrij oppervlakkig en daarnaast wordt er heel wat afgeluld over de werking van de financiële markt. Het is heel goed mogelijk dat dit in het boek van Don DeLillo allemaal beter wordt uitgewerkt en een goed werkend geheel vormt, maar in de film is daar geen sprake van. Slechts de schijn regeert en nooit wordt een veelbelovende gedachtegang echt uitgewerkt tot iets wat de moeite waard is om aan te horen.
Daar komt nog eens bij dat de manier waarop de voortdurende gesprekken worden gevoerd op zijn minst curieus is. Aangevoerd door hoofdrolspeler Robert Pattinson is de ene sessie nog stijver en houteriger dan de andere. Het lijkt bijna of er bewust voor deze manier van praten is gekozen, maar dat strookt dan weer niet met de betere acteurs in de bijrolletjes die wel imponeren. Maar zelfs als dit een commentaar is op hoe de rijksten der aarde levenloos door het leven gaan, wordt het niet minder slaapverwekkend. De maatschappelijke onrust op de achtergrond laat evenmin weinig indruk achter. Het resultaat is een zeer monotone film die zich steeds verder ingraaft in een kuil van dialogen die voor diep moeten doorgaan.
Niet dat er helemaal niets te genieten valt in het nieuwe werkje van de man die ons ooit de bodyhorror van The Fly, Videodrome en Crash gaf. Tussen al het slappe gelul zit zo nu en dan een leuke spitsvondigheid, met als hoogtepunt een bizarre scène waarin Pattinson het gesprek in zijn limousine met een collega gewoon doorzet terwijl hij naakt op handen en voeten een dagelijks prostaatonderzoek ondergaat. Het is de enige scène waarin de oude Cronenberg te herkennen is. Hier en daar zorgen de cinematografie en belichting nog voor wat aardige plaatjes, maar dat is niet genoeg om het zeer literaire, doch vrij platte Cosmopolis tot leven te wekken en de monotonie te doorbreken.
