Dit jaar is de honderdste geboortedag van Orson Welles en dat wordt over de hele wereld gevierd met retrospectieven, opgepoetste films van Welles en meerdere biografieën over deze geniale regisseur en acteur. Een van mijn eigen favorieten van hem is The Lady from Shanghai. Het is geen perfecte of erg toegankelijke film, maar wel eentje die erg interessant is, met name als je meer weet over de achtergrond van Welles en leading lady Rita Hayworth.

Welles en Hayworth trouwden in 1943 en waren een apart koppel. Welles werd gezien als een creatief genie terwijl Hayworth juist vanwege haar looks bekend was geworden maar niet serieus werd genomen als actrice. Met The Lady from Shanghai zou Welles zijn vrouw een rol geven, waardoor ze wel serieus werd genomen. Om dit kracht bij te zetten, liet hij Hayworth haar kenmerkende lange rode haar afknippen en haar korte kapsel blonderen. Studiobaas Harry Cohn van Columbia was hierdoor over zijn toeren. Zonder het rode lange haar, zag hij een film met Hayworth niet slagen. Daarbij was Cohn ook niet tevreden met het verhaal en de manier waarop Hayworth werd neergezet.

De film gaat over Michael O'Hara, die als bootsman aan de slag gaat op het jacht van Arthur Bannister. Ze varen naar San Francisco en onderweg pikken ze de zakenman Grisby op. Elsa, de vrouw van Arthur Bannister, heeft ondertussen een oogje op Michael en hij raakt ook snel van deze femme fatale gecharmeerd. De film werd gebaseerd op het boek If I Die Before I Wake van Sherwood King en had een hoop overeenkomsten met Hayworths eigen leven. Volgens de biografie If this was happiness over het leven van Rita Haywworth (een echte aanrader!) was de actrice van jongs af aan misbruikt door haar vader, die haar vervolgens op haar achttiende aan een louche zakenman 'gaf' om met hem te trouwen. Bannister zou lijken op die eerste man van Hayworth en Grisby weer op Harry Cohn, de baas van de studio die al jaren achter Hayworth aan zat en haar probeerde te overheersen.

Uiteindelijk werd de film een labyrint van verhaallijnen en zat er geen vloeiende verhaallijn in. De film werd met de grond gelijk gemaakt in de recensies en het publiek bleef weg, ondanks last minute veranderingen van Cohn zoals het toevoegen van een zangscene met Hayworth. Maar in Europa werd de film wel gewaardeerd en werd het gezien als een ultieme film noir, waarbij het plot de actie niet overheerst. Dat het verhaal niet helemaal klopte, deed er niet toe. Zolang de sfeer en personages maar tot hun recht kwamen, en dat is zeker zo in The Lady from Shanghai. Het huwelijk van Welles en Hayworth stond al lange tijd onder druk. Hayworth leek helemaal niet op de femme fatale die ze speelde maar was emotioneel labiel vanwege de nare ervaringen van haar jeugd en eerste huwelijk. Welles wilde eigenlijk nog niet settlen en ging meerdere malen vreemd. Tegen de tijd dat de opnames voorbij waren, gingen de twee ieder hun eigen weg al zou Hayworth altijd zeggen dat Welles de liefde van haar leven was.

Met tijd werd The Lady from Shanghai opnieuw gewaardeerd en gezien als een van Welles' meesterwerken. Met name de laatste minuten van de film in de kamer vol met spiegels wordt gezien als een klassiek staaltje film noir.

Voor de liefhebbers nog een paar quotes: