Altijd weer een moment om naartoe te leven: een nieuwe film van de Waalse broertjes Dardenne. Hun laatste zes films draaiden in competitie in Cannes, maar omdat hun vorige (Le Gamin au Vélo) enigszins tegenviel, waren de verwachtingen van Deux Jours, Une Nuit wat minder hooggespannen. De film gaat over de depressieve Sandra (Marion Cotillard) die één weekend de tijd heeft om minimaal negen van haar collegas te overtuigen om hun jaarlijkse bonus op te geven zodat zij niet wordt ontslagen. Jean-Pierre en Luc Dardenne stonden FilmTotaal te woord in Amsterdam.
Hoe begon Deux Jours, Une Nuit? Was het een krantenbericht of kenden jullie daadwerkelijk iemand met Sandras dilemma?
Luc: "We lazen eind jaren negentig het boek 'La misère du monde' van Pierre Bourdieu over verschillende vormen van sociale ellende. Een van die verhalen ging over een werknemer die met de consensus van zijn collegas wordt ontslagen. Dat idee is altijd in onze hoofden blijven hangen. We vonden het nu met de economische crisis een goed moment om dit verhaal te vertellen."
Iedere toeschouwer vraagt zich af wat hij zou doen in het geval hij moet kiezen voor de bonus of de collega. Moest jullie film eindigen zoals die eindigt, of hebben jullie vele verschillende eindes overwogen?
Jean-Pierre: "We zien Sandras verhaal als een organische cyclus: in het begin heeft ze noch vertrouwen in zichzelf, noch in anderen. Maar de confrontaties met haar collegas leren haar waardevolle lessen. Iedere collega die kiest voor de bonus vraagt haar bijvoorbeeld of zij zich in hen wil verplaatsen om begrip op te brengen voor hun egoïstische keuze. Sandra reageert daar steeds hetzelfde op: maar verplaats je nou eens in mij. Dát is waar de film over gaat en als je dat in je achterhoofd houdt, is er maar één einde mogelijk."
Staat Sandra voor jullie symbool voor alle hedendaagse werknemers in door crises getroffen landen?
Luc: "Sandra representeert een hedendaagse, eenzame werkneemster die gevangen zit in een almaar individualistischer wordende wereld. Het isolement dat zij voelt wordt vervolgens sterk gevoed door het ontoereikende systeem van sociale zekerheid en kan eigenlijk alleen door solidariteit worden doorbroken, maar dat is niet bij iedereen even sterk ontwikkeld natuurlijk. Wat dan nog overblijft is morele zelfverdediging. En dat kan in de vorm van een slaande vuist of juist van een uitstekende hand."
Jullie laatste zes films draaiden in competitie in Cannes. Marion Cottilard heeft jullie bijna gesmeekt om een rol in Deux Jours, Une Nuit. Beïnvloedt jullie status het werk inhoudelijk?
Jean-Pierre: "Dat is een lastige vraag. We weten natuurlijk niet welke films we zouden hebben gemaakt als we nooit succes hadden gehad. Maar ik heb het gevoel dat we eigenwijs genoeg zijn om ons niet te laten beïnvloeden door prijzen of filmfestivals."
Luc: "Ons leven is natuurlijk wel veranderd de laatste jaren, maar ik denk niet dat we inhoudelijk andere verhalen vertellen omdat we sinds La Promesse nu eenmaal meer reizen en niet meer het hele jaar in Wallonië wonen. Ik denk dat we door iedere film weer verder graven en dichterbij een antwoord komen waarom de mens is hoe hij is."
Jullie staan bekend om lange repetities met de hoofdpersonages. Was dat dit maal korter omdat jullie met Cotillard zon ervaren actrice hadden gevonden?
Jean-Pierre: "De repetities voor Deux Jours, Une Nuit duurden anderhalve maand, en dat zouden waarschijnlijk evenveel dagen zijn als we met een minder ervaren hoofdactrice hadden gewerkt. Bij La Promesse hebben we met de bij ons debuterende Jérémie Renier zelfs maar vijftien dagen gerepeteerd.
Luc: "Al hebben we toen met Olivier Gourmet, die de vader van Jérémie speelt, ook vijftien dagen gerepeteerd."
Wat denken jullie: kiezen de meeste mensen die een kaartje voor jullie film kopen voor de bonus of voor de collega? Uit welk hout zijn jullie fans gesneden?
Jean-Pierre (lacht): "Naar aanleiding van de release in België hebben ze voor een televisieprogramma een aantal werknemers in dezelfde situatie gebracht en gezegd dat ze moeten kiezen voor hun bonus of het ontslag van tien collegas. Ze hebben een geheime stemming gehouden en precies de helft koos voor hun eigen bonus; een hoger percentage dan in onze film. De werkelijkheid is dus harder dan een Dardennes-film!"
Lees ook de recensie van Deux Jours, Une Nuit of ons verslag van de persconferentie in Cannes.
Hoe begon Deux Jours, Une Nuit? Was het een krantenbericht of kenden jullie daadwerkelijk iemand met Sandras dilemma?
Luc: "We lazen eind jaren negentig het boek 'La misère du monde' van Pierre Bourdieu over verschillende vormen van sociale ellende. Een van die verhalen ging over een werknemer die met de consensus van zijn collegas wordt ontslagen. Dat idee is altijd in onze hoofden blijven hangen. We vonden het nu met de economische crisis een goed moment om dit verhaal te vertellen."
Iedere toeschouwer vraagt zich af wat hij zou doen in het geval hij moet kiezen voor de bonus of de collega. Moest jullie film eindigen zoals die eindigt, of hebben jullie vele verschillende eindes overwogen?
Jean-Pierre: "We zien Sandras verhaal als een organische cyclus: in het begin heeft ze noch vertrouwen in zichzelf, noch in anderen. Maar de confrontaties met haar collegas leren haar waardevolle lessen. Iedere collega die kiest voor de bonus vraagt haar bijvoorbeeld of zij zich in hen wil verplaatsen om begrip op te brengen voor hun egoïstische keuze. Sandra reageert daar steeds hetzelfde op: maar verplaats je nou eens in mij. Dát is waar de film over gaat en als je dat in je achterhoofd houdt, is er maar één einde mogelijk."
Staat Sandra voor jullie symbool voor alle hedendaagse werknemers in door crises getroffen landen?
Luc: "Sandra representeert een hedendaagse, eenzame werkneemster die gevangen zit in een almaar individualistischer wordende wereld. Het isolement dat zij voelt wordt vervolgens sterk gevoed door het ontoereikende systeem van sociale zekerheid en kan eigenlijk alleen door solidariteit worden doorbroken, maar dat is niet bij iedereen even sterk ontwikkeld natuurlijk. Wat dan nog overblijft is morele zelfverdediging. En dat kan in de vorm van een slaande vuist of juist van een uitstekende hand."
Jullie laatste zes films draaiden in competitie in Cannes. Marion Cottilard heeft jullie bijna gesmeekt om een rol in Deux Jours, Une Nuit. Beïnvloedt jullie status het werk inhoudelijk?
Jean-Pierre: "Dat is een lastige vraag. We weten natuurlijk niet welke films we zouden hebben gemaakt als we nooit succes hadden gehad. Maar ik heb het gevoel dat we eigenwijs genoeg zijn om ons niet te laten beïnvloeden door prijzen of filmfestivals."
Luc: "Ons leven is natuurlijk wel veranderd de laatste jaren, maar ik denk niet dat we inhoudelijk andere verhalen vertellen omdat we sinds La Promesse nu eenmaal meer reizen en niet meer het hele jaar in Wallonië wonen. Ik denk dat we door iedere film weer verder graven en dichterbij een antwoord komen waarom de mens is hoe hij is."
Jullie staan bekend om lange repetities met de hoofdpersonages. Was dat dit maal korter omdat jullie met Cotillard zon ervaren actrice hadden gevonden?
Jean-Pierre: "De repetities voor Deux Jours, Une Nuit duurden anderhalve maand, en dat zouden waarschijnlijk evenveel dagen zijn als we met een minder ervaren hoofdactrice hadden gewerkt. Bij La Promesse hebben we met de bij ons debuterende Jérémie Renier zelfs maar vijftien dagen gerepeteerd.
Luc: "Al hebben we toen met Olivier Gourmet, die de vader van Jérémie speelt, ook vijftien dagen gerepeteerd."
Wat denken jullie: kiezen de meeste mensen die een kaartje voor jullie film kopen voor de bonus of voor de collega? Uit welk hout zijn jullie fans gesneden?
Jean-Pierre (lacht): "Naar aanleiding van de release in België hebben ze voor een televisieprogramma een aantal werknemers in dezelfde situatie gebracht en gezegd dat ze moeten kiezen voor hun bonus of het ontslag van tien collegas. Ze hebben een geheime stemming gehouden en precies de helft koos voor hun eigen bonus; een hoger percentage dan in onze film. De werkelijkheid is dus harder dan een Dardennes-film!"
Lees ook de recensie van Deux Jours, Une Nuit of ons verslag van de persconferentie in Cannes.
