Na me met bijzonder veel moeite (doch vol verheuging) uit bed te hebben gehesen sta ik omstreeks half acht ’s ochtends voor de grootste zaal in de rij; hier wordt om half negen de nieuwe film van Terrence Malick vertoond. The Tree of Life zou eigenlijk al vorig jaar op Cannes draaien, maar was toen plots niet op tijd af. Over de film gaan al maanden de wildste geruchten; het zou een film over de schepping, evolutie en de apocalyps worden, vergelijkbaar met Kubricks 2001: A Space Odyssey. En geschoten door Malicks vaste cameraman Emmanuel Lubezki zou hij gegarandeerd een lust voor het oog zijn.

Voor me in de rij hoor ik twee Nederlandse journalisten mopperen dat hen eerder verteld was dat de persvoorstelling afgelast zou zijn – een leugen nu het allemaal gewoon door blijkt te gaan. Wilde iemand de hoeveelheid journalisten die de film al kon zien beperken? Na de gebruikelijke stress over de juiste rij en de juiste kleurcode mogen we naar binnen.

Als The Tree of Life eenmaal begonnen is blijkt al snel dat de film precies is wat ik ervan verwacht had; een modern meesterwerk dat beter niet in woorden gevat kan worden. Omdat het toch moet: de fotografie is vanaf de eerste scène adembenemend mooi. Lubezki's camera lijkt moeiteloos door het universum te zweven en geeft de kijker in combinatie met de klassieke score een soort gewichtloosheid die de film tot een zintuiglijke ervaring maakt.


The Tree of Life focust op een familie in de jaren vijftig met drie zonen. Vader is een repressief en dominant figuur, moeder de zachte tegenhanger. Zijdelings schetst Malick ook nog het ontstaan van de aarde en de evolutie der soorten – misschien wel de mooiste beelden die ik ooit op het witte doek zag – en het leven van een van de zonen wanneer deze is opgegroeid. Bijzonder veel aandacht is weggelegd voor zijn jeugd en harde opvoeding door zijn vader. De film heeft een aanzuigende werking, en dwingt de kijker bijna tot reflectie op zijn eigen jonge jaren. Malick heeft het dik voor elkaar en ik kan bijna niet anders dan hopen dat deze inspanningen flink beloond zullen worden.

Groot is dan ook de verbazing als nog voor het einde mensen de zaal beginnen te verlaten en er een paar keer flink boe wordt geroepen. Andere journalisten beginnen te sissen; de film is immers nog niet eens voorbij. Er volgt een kort zacht applausje.


Na de film onttrek ik me zo snel mogelijk aan de gekte om de volgende mensenmassa in te lopen. De persruimte is onbereikbaar; Brad Pitt is in Cannes om The Tree of Life te promoten en de journalisten staan rijendik opgesteld voor de zaal waar de persconferentie plaats zal vinden. Er is bijna geen doorkomen aan, maar al snel zie ik een plekje waar Pitt schijnbaar zo meteen langs zal gaan lopen. Ik besluit mijn geluk te beproeven en me langs de afzetting op te stellen. Om me heen staan een heleboel opgewonden journalisten met camera's, en een grote blonde Duitser die een kleinere Duitser op hoge toon een standje geeft. Terwijl Pitt buiten op de rode loper lange tijd handtekeningen uitdeelt, lopen de gemoederen binnen hoog op. Een jonge Poolse fotograaf, die schijnbaar al een tijdje in deze opstelling staat, zegt plots tegen de Duitser dat hij niet geduwd wil worden: “you should have come at nine if you want to stand here!” De Duitser begint wat te zeuren. Wat blijkt: hij is hier om foto's te laten signeren door Pitt en haalt een hele stapel grote foto's uit zijn tas. De meeste zijn van Troy, maar hij heeft er ook een paar waar Pitt met Angelina Jolie op staat. “Part hobby, part business”. Wat blijkt: de Duitser loopt alle festivals af en heeft zelfs al een keer geprobeerd Obama ergens voor te laten signeren. De Pool hoort geduldig zijn verhaal aan en ze spreken zelfs een strategie af om te bepalen naar welke kant ze zullen duwen als Pitt zo meteen langs de afzetting loopt. Als Pitt dan eindelijk voor de afzetting verschijnt blijkt hij best bereid een paar handtekeningen te zetten, maar niet op de foto's van de Duitser. Die rent snel mee als Pitt doorloopt. De Pool verlies ik uit het oog, iedereen schreeuwt door elkaar heen. In de paar seconden dat Pitt voor mijn neus blijft hangen word ik alle kanten op gedrukt. Als hij in de persconferentiezaal verdwenen is, snel ik me naar een van de flatscreens om de conferentie te kunnen volgen.


Regisseur Malick blijkt de grote afwezige te zijn. Volgens zijn producent is hij een verlegen man en mag het werk voor zichzelf spreken. Er worden veel vragen over de religieuze achtergrond van de regisseur gesteld. Een journaliste spreekt haar teleurstelling over Malicks afwezigheid uit; als een film in première gaat op een festival als Cannes, dan mag je toch wel verwachten dat de regisseur komt om toelichting te geven? En hebben de cast en crew soms een strategie afgesproken van tevoren om met dit soort festivals om te gaan? Pitt en de producente weten haar vragen handig te ontwijken. Daarna gaat het weer door met veel vragen over religieuze visie van Malick.

Als de persconferentie afgelopen is spoed ik me naar de nieuwe film van Nadina Labaki, Et Maintenant On Va Où? In de openingsscène dansen in het zwart geklede vrouwen gezamenlijk in de ondergaande zon. De film laat de belevenissen zien van de inwoners van een dorpje; deels moslim, deels christelijk, terwijl in andere plaatsen in het land de spanning steeds hoger oploopt. Labaki brengt het allemaal heel luchtig en grappig. Zo luchtig zelfs dat ik besluit te vertrekken, omdat de toon me bijzonder weinig aanstaat. Et Maintenant On Va Où? weet mijn aandacht geen moment vast te houden – misschien ook het na-effect van een bijzonder indrukwekkende film in de ochtend.


Gelukkig staat er hierna nog een interessante titel op het programma, waarmee ik Cannes 2011 afsluit: Hors Satan, de nieuwe film van Bruno Dumont. Met een warm onthaal wordt de ‘grand’ Bruno Dumont aangekondigd op het podium. Eerder won hij vele prijzen met zijn vaak zeer gewelddadige films. Hors Satan volgt een man die in een uitgestrekt landschap leeft en ontmoetingen heeft met een jonge vrouw uit de buurt. Elke dag ontmoeten ze elkaar. Zij dringt zich aan hem op, hij helpt haar een probleem in haar leven te verwijderen.

Hors Satan heeft een aansprekende cinematografie, maar bevat weinig zeer gewelddadige scènes, toch waar Dumont beroemd om is. Na de film volgt een laf applausje. Zelf ben ik licht teleurgesteld; hoewel de film geen onplezierige kijkervaring was, heb ik veel beter werk van Dumont gezien. In Hors Satan wacht ik bijna twee uur lang op een climax waarvan ik eigenlijk van tevoren al had kunnen weten dat die uit zou blijven.


Met Hors Satan zit mijn Cannesbezoek er alweer op. Na vier dagen van screening naar persconferentie rennen, een dieet van panini's en veel bijzondere filmervaringen rijker ga ik terug naar Nederland. Cannes is een geweldige ervaring voor wie de mogelijkheid heeft om middels een accreditatie films te bekijken. Voor wie dat niet heeft kan ik me nauwelijks voorstellen hoe het festival eruit zou zien; Cannes lijkt voorbehouden te zijn aan professionals die zich al maanden van tevoren geregistreerd hebben, en aan een heel kleine groep bevoorrechte individuen die er op tijd bij zijn of de juiste mensen kennen. Of bereid zijn veel geld neer te leggen om een uitnodiging voor een gala te kopen van iemand die er toevallig geen zin meer in heeft. Hoe dan ook: het festival is er een van onvergelijkbare grootte en klasse, en ondanks al het rondrennen een evenement waar ik graag ieder jaar naar terug zou keren.